Cameraworks
Naast een ruime presentatie van schilderijen van Kees Maks, George Hendrik Breitner en Jan Sluijters, brengt het Stedelijk in Amsterdam, onder de titel Cameraworks, ook een keuze van vroeg-20ste-eeuwse Amerikaanse en Europese fotografen uit de eigen collectie. Camera Work was het prestigieuze tijdschrift dat tussen 1903 en 1917 door de New Yorkse Photo-Secession, onder leiding van Alfred Stieglitz werd uitgegeven. Alle nummers samen vormen zowat de bijbel, of zo je wil, het ultieme kookboek van de picturalistische fotografie. De checklist van de ‘kunstfotografen’ die in Camera Work publiceerden, spreekt voor zich: naast Stieglitz en Steichen, vind je er onder meer Cameron, White, Coburn, Demachy, De Meyer, Kühn,… Hun werken werden er heel genereus, vaak op Japans papier en meestal in heliogravure op een oplage van 1.000 exemplaren verspreid. De picturalisten spiegelden zich aan de schilderkunst, je vindt dus in eerste instantie de klassieke onderwerpen terug: portretten, interieurscènes, landschappen en stillevens, al duiken net als in de schilderkunst uiteindelijk ook hier de stad en het moderne leven op als thema. De foto als document was voor de picturalist pur sang meer dan bijzaak, zijn aandacht richtte zich voluit op de expressieve mogelijkheden van de fotografie. Hij ging daartoe met de zuiver fotografische middelen zelf aan de slag – uitsnede, toonwaarde, licht, schaduw en textuur – en als dat niet volstond, had hij nog gesofisticeerde ambachtelijke manipulatie- en druktechnieken – zoals gomdruk of platinaprint – ter beschikking om zijn picturale ambities in de verf te zetten. De inhoudelijke ambities van Camera Work vielen zo goed als samen met de persoonlijke evolutie van Stieglitz, wat betekent dat het tijdschrift zich geleidelijk meer in de richting van de moderne fotografie plooide. Zo vindt men in één van de laatste nummers een ruime portfolio van Paul Strand, met onder meer de magistrale Blind Woman. Op dat moment waren er echter amper 37 abonnees overgebleven en werd Camera Work noodgedwongen opgeheven.
• Cameraworks: tot 17 februari in het Stedelijk Museum, Paulus Potterstraat 13, 1017 AB Amsterdam (020/573.32.911).
