Agenda Type: Nieuwsbericht

Natasha Ginwala is aangesteld als curator voor CONTOUR 8. De achtste editie van CONTOUR zal plaatsvinden in de lente van 2017 op verschillende locaties in Mechelen. Ginwala is een onafhankelijke curator, onderzoeker en schrijver. Recente projecten van haar zijn My East is Your West, in samenwerking met Shilpa Gupta en Rashid Rana op de 56ste Biënnale van Venetië, Mind Moves Matter op L’appartment 22, Rabat, en Corruption…Everybody Knows als onderdeel van e-flux journal issue 65, SUPERCOMMUNITY. Ze maakte deel uit van het artistieke team van de 8ste Berlin Biennale (met Juan A. Gaitán) en cureerde The Museum of Rythm op de Tapei Biënnale 2012 (met Anselm Franke). Van 2013 t.e.m. 2015 leidde ze het veelzijdige curatoriële project Landings bij Witte de With Center for Contemporary Art, David Roberts Art Foundation, NGBK (onderdeel van deTagore, Pedagogy and Contemporary Visual Cultures Network), Stedelijk Museum Amsterdam, en andere partnerorganisaties (met Vivian Ziherl). Ginwala studeerde Visual Studies aan de School of Arts and Aesthetics, JNU in New Delhi en nam deel aan de Appel Curatorial Programme, Amsterdam (2010–11). Ze schreef over hedendaagse kunst en cultuur in magazines en tijdschriften als The Exhibitionist, e-flux journal, Ibraaz, Afterall, en schreef bijdrages voor vele andere publicaties. Thematisch wil Ginwala de achtste editie van CONTOUR enten op de laat-middeleeuwse geschiedenis van Mechelen, toen de stad het juridische centrum van de Nederlanden was. Ze wil ‘rond het onderwerp van de rechtspraak en het  belang ervan voor de samenleving werken, vanuit zowel een esthetisch als een ethisch perspectief’. (contourmechelen.be)

Sinds januari 2013 organiseert Cc Strombeek tentoonstellingen in samenwerking met het S.M.A.K. in Gent onder de noemer Museumcultuur Strombeek/Gent. Het project loopt nog tot en met 2016. Het omvat jaarlijks twee projecten waarbij een thematiek wordt uitgediept aan de hand van de S.M.A.K.-collectie. De werken uit die collectie worden aangevuld met werken uit privécollecties en nieuwe producties. De eerste helft van dit initiatief (2013-2014) is nu gedocumenteerd in een catalogus getiteld Museum, uitgegeven in samenwerking met MER. Paper Kunsthalle. De publicatie bundelt de volgende vier projecten: About Waves, over schilderkunst (in 3 delen); Upside Down, over beeldhouwkunst en dans (in 2 delen); The Ever Changing Body, over mensbeeld en identiteit (in 3 delen); Arte Povera A-Z: over arte povera (in 2 delen). Op gelijkaardige wijze nemen ze telkens de jaren 60 als startpunt en focussen ze op artistieke drijfveren met een uitgesproken emanciperend maatschappelijk streven. Er was werk te zien van onder meer Franz West, Daniel Buren, Raoul De Keyser, Sol LeWitt, Gerhard Richter, Andy Warhol, Giovanni Anselmo, Gilberto Zorio, David Zink Yi, Manon De Boer, Mark Manders. Met foto’s van Dirk Pauwels worden de tien tentoonstellingen visueel geëvoceerd. In een apart deel worden de 25 nieuwe producties voorgesteld. Een essayistisch tekstgedeelte zorgt voor beschouwingen bij de tentoonstellingen of voor kunsthistorische aanvullingen. Auteurs zijn Roland Jooris, Wim Van Mulders, Nicola Setari, Frederik Leen, Christel Stalpaert, Patrick Van Rossem, Ulrich Loock, Jacques Charlier, Rik Pinxten, Silvano Manganaro, Francesco Poli, Tommaso Trini, Cornelia Lauf, George E. Lewis, Francis Smets, Philippe Van Cauteren, Hans De Wolf, Pascal Gielen, Luk Lambrecht en Lieze Eneman. (ccstrombeek.be)

De veertiende winnaar van de Witteveen+Bos-prijs voor Kunst+Techniek is Renzo Martens (1973). Volgens de jury zet Renzo Martens technologie op een betekenisvolle en innovatieve manier in om cruciale vragen te stellen over de wijze waarop geld, technologie en kennis zich in bepaalde regio’s concentreren terwijl andere regio’s ervan verstoken zijn. De Witteveen+Bos-prijs voor Kunst+Techniek wordt jaarlijks uitgereikt tijdens een bijeenkomst in de Bergkerk in Deventer. De oeuvreprijs bestaat uit een geldbedrag van vijftienduizend euro, een boek over het werk van de kunstenaar en een expositie in de Bergkerk. Eerder was Martens ook al laureaat van de Amsterdamprijs voor de Kunst 2015 – categorie Beste Prestatie. (witteveenbos.nl en amsterdamsfondsvoordekunst.nl)

Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz heeft in het M HKA in Antwerpen de Vlaamse Cultuurprijs voor Beeldende Kunst 2014 overhandigd aan de Stichting Bernd Lohaus. De Stichting Bernd Lohaus werd opgericht door de erfgenamen van de kunstenaar Bernd Lohaus, die in 2010 overleed, met de bedoeling om het ideeëngoed van Bernd Lohaus te promoten. Ze organiseert tentoonstellingen en symposia, inventariseert en archiveert het werk van Lohaus, en reikt ook een eigen prijs uit. De jury stelt dat ze zich onderscheidt door de manier waarop ze zich inspant om de visie van de kunstenaar verder te ontwikkelen en te vertalen in nieuwe artistieke projecten. Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz stelde: ‘Liefde voor de kunst en voor anderen… De Stichting Bernd Lohaus draagt die boodschap met brio uit en houdt de erfenis van kunstenaar Bernd Lohaus in ere. Ze is een rolmodel als platform waar kunstenaars en gevestigde waarden elkaar ontmoeten.’ Aan de Cultuurprijs is een bedrag van 12.500 euro verbonden. (berndlohaus.be)

Op 2 juni is in de Achterhoek, meer bepaald in de gemeente Gorssel, het Museum MORE opengegaan. Dit nieuwe museum richt zich uitsluitend op het Nederlands modern realisme, met de collectie van Hans Melchers als kern. De museumcollectie bevat topwerken van Carel Willink, Jan Mankes, Pyke Koch, Dick Ket, Raoul Hynckes, Wim Schuhmacher en Charley Toorop. Er is evenzeer plaats voor naoorlogs realistisch werk met kunstenaars zoals Jan Beutener, Co Westerik en Barend Blankert. Onder de hedendaagse figuratieve kunst is onder meer werk van  Philip Akkerman, Erwin Olaf en Annemarie Busschers aanwezig. Het museum bevindt zich nabij het gemeentehuis, in een nieuw gebouw ontworpen door Hans van Heeswijk. In 2016/2017 zal een tweede locatie van MORE opengaan in Kasteel Ruurlo, waar speciaal aandacht zal worden besteed aan het leven en werk van Carel Willink. (museummore.nl)

Office baroque opent in september aan de Ravensteinstraat 44 een tweede ruimte, vlakbij BOZAR en Etablissement d’en Face. De opening gebeurt met een tentoonstelling van nieuw werk van Anke Weyer. De programmering in deze ruimte zal onafhankelijk verlopen van die van de ruimte aan het Bloemenhofplein. (officebaroque.com)

Het tijdschrift van het Koninklijk Conservatorium Antwerpen Forum, Tijdschrift over Onderwijs en Podiumkunsten is onlangs omgedoopt tot FORUM+ voor Onderzoek en Kunsten en wordt nu uitgegeven in samenwerking met de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen. Daarbij verschuift de aandacht van ‘onderwijs’ naar ‘onderzoek’, en het onderzoeksgebied betreft daarbij de kunsten in brede zin. De nadruk ligt op muziek, drama, dans en beeldende kunsten. Het tijdschrift wil het midden houden tussen een academisch tijdschrift en een culturele periodiek, zo geeft hoofdredactrice Adelheid Ceulemans aan in het editoriaal van het eerste nummer dat in maart verscheen. Het tijdschrift biedt ruimte voor wetenschappelijke artikelen, artistieke teksten en beschouwende essays, maar de redactie staat ook open voor beeldende formats. Er zijn verder uitgebreide recensies van boeken, cd’s, dvd’s, kunsttentoonstellingen, toneel-, opera- en dansvoorstellingen, en er is een erfgoedrubriek over de bibliotheekcollectie van het Antwerpse Conservatorium. FORUM+ verschijnt driemaal per jaar en is ook te raadplegen via http://issuu.com/conservatoriumantwerpen.

Het tijdschrift van het Koninklijk Conservatorium Antwerpen Forum, Tijdschrift over Onderwijs en Podiumkunsten is onlangs omgedoopt tot FORUM+ voor Onderzoek en Kunsten en wordt nu uitgegeven in samenwerking met de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen. Daarbij verschuift de aandacht van ‘onderwijs’ naar ‘onderzoek’, en het onderzoeksgebied betreft daarbij de kunsten in brede zin. De nadruk ligt op muziek, drama, dans en beeldende kunsten. Het tijdschrift wil het midden houden tussen een academisch tijdschrift en een culturele periodiek, zo geeft hoofdredactrice Adelheid Ceulemans aan in het editoriaal van het eerste nummer dat in maart verscheen. Het tijdschrift biedt ruimte voor wetenschappelijke artikelen, artistieke teksten en beschouwende essays, maar de redactie staat ook open voor beeldende formats. Er zijn verder uitgebreide recensies van boeken, cd’s, dvd’s, kunsttentoonstellingen, toneel-, opera- en dansvoorstellingen, en er is een erfgoedrubriek over de bibliotheekcollectie van het Antwerpse Conservatorium. FORUM+ verschijnt driemaal per jaar en is ook te raadplegen via http://issuu.com/conservatoriumantwerpen.

Op 10 september werden de laureaten van de Young Belgian Art Prize bekendgemaakt. De Crowet Young Belgian Art Prize (25.000 €) ging naar Emmanuelle Quertain, de Bozar Price (12.500 €) naar Hana Miletić, de Langui Prize (12.500 €) naar Emmanuel Van der Auwera, de ING Public Prize naar Floris Vanhoof. Op de site staat te lezen dat de internationale jury (Brigitte Franzen, Catherine Wood, Christoph Tannert, Gaël Charbau en Lorenzo Benedetti) erg onder de indruk was van ‘de kwaliteit van de tentoonstelling en de sterke lijn in de kunst van de finalisten. Ook de manier waarop de werken subtiel zijn verweven met de ruimte intrigeerde de juryleden.’ Jammer dat bijna twee maanden na de uitreiking op de site een kapitale fout ervoor zorgt dat je op de pagina van Hana Miletić terechtkomt wanneer je de link naar Emmanuelle Quertain aanklikt. Via een andere weg kan je gelukkig toch achterhalen dat de laureate ‘de broze grens tussen schilderij en ruimte probeert aan te tonen’, dat haar diptieken ‘eenzelfde fotografische ruimte ruimte tonen, telkens geplaatst in een ‘binnen-‘ en ‘buiten-‘omgeving’, en dat je door haar werk naar het ‘punt wordt gebracht waar het oog het schilderij en de ruimte met elkaar verbindt’. Of hoe de belangrijkste Belgische kunstprijs een discours hanteert dat het werk van zijn hoofdlaureate meteen onbeduidend maakt. (youngbelgianartprize.com)

Office Baroque opent in september aan de Ravensteinstraat 44 een tweede ruimte, vlakbij BOZAR en Etablissement d’en Face. De opening gebeurt met een tentoonstelling van nieuw werk van Anke Weyer. De programmering in deze ruimte zal onafhankelijk verlopen van die van de ruimte aan het Bloemenhofplein. (officebaroque.com)

Op zo 26 april van 9 tot 18u vindt in Gent op het Jan Hoetplein de 15e Kunstboekenbeurs plaats. De beurs richt zich specifiek op bibliofiele uitgaven over plastische kunsten, fotografie en film, literatuur en poëzie, muziek, typografie en boekbinden. Meer info via willem.drijvers@gmail.com.

Op zo 26 april van 9 tot 18u vindt in Gent op het Jan Hoetplein de 15e Kunstboekenbeurs plaats. De beurs richt zich specifiek op bibliofiele uitgaven over plastische kunsten, fotografie en film, literatuur en poëzie, muziek, typografie en boekbinden. Meer info via willem.drijvers@gmail.com.

Op 24 april is aan de Veydtstraat 15 in Sint-Gillis La Patinoire Royal geopend. In deze nieuwe kunstruimte zullen tentoonstellingen worden georganiseerd met als onderwerp kunst en design uit de tweede helft van de twintigste eeuw, al dan niet in coproductie met internationaal vermaarde galeries.  Het publiek heeft daarbij gratis toegang tot de tentoonstellingsruimte. Het project is tot stand gekomen als een samenwerking van de Valérie Bach Gallery en de vereniging Patinoir royale. Het historische gebouw uit 1877 is gelegen in het centrum van Sint-Gillis en herbergde oorspronkelijk een rolschaatsbaan, een van de eerste in Europa. Het team van John Paul Hermant Architecture stond in voor de restauratie van het gebouw, het interieurdesign is het werk van de Franse interieurarchitect Pierre Yovanovitch. De totale tentoonstellingsoppervlakte bedraag 890 vierkante meter. Met de aankoop van een belendend gebouw kunnen in de nabije toekomst aan het complex nog een restaurant, ontvangstruimten en een tuin worden toegevoegd. Het nieuwe project is van start gegaan met de tentoonstelling La Résistance des Images, die nog loopt tot vr 31 juli. Curator van deze tentoonstelling over ‘narratieve figuratie’ is de voormalige Franse minister van cultuur en communicatie Jean-Jacques Aillagon. De tentoonstelling focust op het oeuvre van kunstenaars die in Frankrijk werkzaam zijn geweest. (lapatinoireroyale.com)

Op 26 april is aan het Vossenplein 68 in Brussel, op de binnenplaats van de voormalige  brandweerkazerne, MM Gallery opengegaan. De eerste tentoonstelling draait rond het werk van de Macedonische kunstenaar Kiro Urdin, die wordt beschouwd als de mentor van de hedendaagse stroming ‘het planetarisme’, door de schilder zelf omschreven als ‘One point everywhere, everything in one point. One Art everywhere, everything in one Art’. Naast twee monumentale schilderijen is er een selectie van andere abstracte olieverfschilderijen, aquarellen en tekeningen te zien. Daarmee is meteen de toon gezet: MM Gallery wil zich vooral op schilderkunst toeleggen, op ‘abstractie en kleur’. (mmgallery.be)

Van 27 tot en met 31 mei loopt de 31^e editie van KunstRAI. Deze nationale kunstbeurs geeft met ruim zestig deelnemers een overzicht van het aanbod beeldende kunst en design in Nederland. Deelnemende galerieën kunnen naast hun eigen stand ook nog solostands inrichten waar het werk van één kunstenaar uitgebreid wordt gepresenteerd. Een onlinecatalogus is te raadplegen via de app ArtPotentials, waarmee bezoekers meteen hun favoriete kunstenaars kunnen vinden. (kunstrai.nl)

Van 30 mei tot 23 juni loopt de 68^e editie van het Holland Festival. Het is de eerste editie onder leiding van Ruth Mackenzie, die in september 2014 werd aangesteld als artistiek leider. Het uitgebreid programma met muziek, theater, opera en dans heeft drie focuspunten. Er is speciale aandacht voor muziek uit Turkije. Onder de titel Power and the people is er een aantal theatervoorstellingen te zien die handelen over leiderschap en over vrouwen die obstakels overwinnen. En ten slotte brengt het festival een eerbetoon aan de dan negentigjarige Franse experimentele componist Pierre Boulez. Sleutelfragmenten uit zijn oeuvre zullen te horen zijn in Beyond the Score®: a portrait of Pierre Boulez, uitgevoerd door Asko|Schönberg en Slagwerk Den Haag en vormgegeven door architect Frank Gehry. Verder staat een nieuwe opera geprogrammeerd van Arnoud Noordegraaf, As Big As the Sky, met decors en video van de Chinese kunstenaar Ai Weiwei. In samenwerking met het Stedelijk Museum wordt tijdens het openingsfeest op 30 mei een gratis toegankelijke installatie van kunstenaar Liam Gillick voorgesteld. (hollandfestival.nl)

Tijdens een feestelijke ceremonie in Amsterdam is op 29 maart de Sikkensprijs uitgereikt aan David Chipperfield. De Britse architect ontving de prijs voor zijn bijzondere werkwijze, waarin kleur een even subtiele als belangrijke rol speelt. Sinds 1985 werkt David Chipperfield Architects (DCA) wereldwijd aan talloze projecten. DCA’s veelomvattende portfolio bevat een groot aantal musea, waaronder het Anchorage Museum at Rasmussen Center (2003-2009) in Alaska, het Literaturmuseum der Moderne inMarbach am Neckar (2002-2006), het Saint Louis Art Museum in Missouri (2005-2013) en het Museo Jumex in Mexico City (2009-2013). In Nederland ontwierp Chipperfield ‘The Jewel’ in Almere (2006). Tijdens zijn lofrede prees Christian Rapp, professor aan de TU/Eindhoven, onder meer de manier waarop Chipperfield ‘oud’ en ‘nieuw’ weet te verbinden en in zijn ruimtelijke composities kleur, materialiteit en textuur zorgvuldig uitbalanceert. Het Neues Museum in Berlijn werd als magnifiek voorbeeld van zijn werkwijze aangehaald. De Sikkensprijs is een van de oudste private cultuurprijzen in Nederland en kent winnaars als Gerrit Rietveld, Le Corbusier, Donald Judd, HEMA en Bridget Riley. Allen werden gelauwerd voor hun baanbrekende werk op het gebied van kleur(toepassing). David Chipperfield is de 36e winnaar van de Sikkensprijs. (sikkensfoundation.org)

Jennifer Tee (1973) is de laureaat van de zesde Cobra Kunstprijs Amstelveen. De jury onder leiding van Saskia van Kampen apprecieert het multitalent van de kunstenaar, die ‘zich met schijnbaar even groot gemak stort op het maken van een diepzinnige choreografie als een omvangrijke hangsculptuur. Opvallend daarbij is dat, hoe coherent en gelaagd haar werk ook is, het toch toegankelijk blijft voor een breed publiek.’ Met deze prijs willen het museum en de gemeente Amstelveen de waarden van de Cobra-beweging in relatie tot de hedendaagse kunstpraktijk onder de aandacht brengen: experiment, engagement en interdisciplinariteit. Aan de prijs is een bedrag van € 10.000 verbonden, een solotentoonstelling in het Cobra Museum en een publicatie. Eerdere winnaars waren Joost Conijn, Johannes Schwartz, Gijs Frieling, Nathaniel Mellors en Metahaven. (www.teeteetee.nl) en www.cobraprijsamstelveen.nl)

Op zo 29 maart organiseert Frans Masereel Centrum de vierde editie van zijn Print Art Fair, onder de titel Zelden ontgaat verbeelding haar eerste druk. Meer dan dertig kunstenaars, designers en self publishing artists uit binnen- en buitenland presenteren en verkopen er hun drukwerk. Er zijn boekpresentaties en interviews, het uitgeverscollectief MOREpublishers presenteert een editie met werk van de FMC-residenten 2014, Ronald Van de Sompel en Elke Couchez introduceren tijdens de beurs hun onderzoek Print in de openbare ruimte, Dennis Tyfus zet ‘no choice’ tattoos, er zijn performances door Lodewijk Heylen en Gert Verhoeven en er loopt de tentoonstelling What’s the Trick, Rennie? van Manor Grunewald en Dirk Elst. Frans Masereel Centrum, Masereeldijk 5, Kasterlee. (fransmasereelcentrum.be)

Op zo 29 maart organiseert Frans Masereel Centrum de vierde editie van zijn Print Art Fair, onder de titel Zelden ontgaat verbeelding haar eerste druk. Meer dan dertig kunstenaars, designers en self publishing artists uit binnen- en buitenland presenteren en verkopen er hun drukwerk. Er zijn boekpresentaties en interviews, het uitgeverscollectief MOREpublishers presenteert een editie met werk van de FMC-residenten 2014, Ronald Van de Sompel en Elke Couchez introduceren tijdens de beurs hun onderzoek Print in de openbare ruimte, Dennis Tyfus zet ‘no choice’ tattoos, er zijn performances door Lodewijk Heylen en Gert Verhoeven en er loopt de tentoonstelling What’s the Trick, Rennie? van Manor Grunewald en Dirk Elst. Frans Masereel Centrum, Masereeldijk 5, Kasterlee. (fransmasereelcentrum.be)

In oktober vorig jaar opende kunstenaar Chris Ripken in Rotterdam-Noord een tentoonstellingsruimte in zijn zeer ruime atelier aan de Insulindestraat. Daar heeft hij een permanente expo met eigen werk, maar biedt hij ook een podium aan gastkunstenaars uit uiteenlopende disciplines. Onder meer Anuska Oosterhuis en André Korevaar hadden er tentoonstellingen. Tot 2 april is er nieuw werk van Dik Box te zien, een installatie met een serie uiterst lichte objecten. (cityartrotterdam.nl)

Op vr 3 april van 19u30 tot 6u organiseert de Gentse vzw Art Cinema OFFoff de Nacht van de Experimentele Film 2015. Op het programma staan films van Andy Warhol, Werner Herzog, Jack Chambers, Derek Jarman, Peter Hutton en Denys Colomb de Daunant. Camargue, Sewer Election en Helm zorgen live voor een soundtrack bij de prenten. Er is tevens de première van Young Vagrants, een selectie uit de internationale ‘open call’ voor experimentele producties van filmmakers jonger dan 35 jaar. Rekening houdend met het succes van vorig jaar wordt de Nacht deze keer georganiseerd in 019, een voormalige lasfabriek op Dok Noord in Gent, vlot te bereiken met de fiets en het openbaar vervoer. (offoff.be)

Het onlinevideokanaal ArtTube is vernieuwd en meteen ook uitgebreid met vijf nieuwe partners. ARTtube is gestart als samenwerking tussen Het Stedelijk Museum Amsterdam, M HKA in Antwerpen, Gemeentemuseum Den Haag, De Pont in Tilburg en Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam. Later sloten Centrum Beeldende Kunst in Rotterdam, Centraal Museum Utrecht en Museum Jan Cunen in Oss aan. Nu komen daar ook nog Frans Hals Museum/De Hallen Haarlem, Groninger Museum, Middelheimmuseum in Antwerpen, Museum De Lakenhal en Willem II Fabriek ’s-Hertogenbosch bij. Op de site zijn meer dan vijfhonderd video’s te zien over kunst en design. De site trekt elke maand gemiddeld 20.000 unieke bezoekers. (arttube.nl)

Van 26 tot 29 maart vindt in het Grand Palais de kunstbeurs Art Paris plaats, met Maserati als hoofdsponsor. Honderdveertig galeries uit twintig landen tonen moderne en hedendaagse kunst. De beurs heeft in deze editie speciaal aandacht voor Zuid-West-Azië, met Singapore als eregast. In de nieuwe sectie ‘Solo Show’ zijn solotentoonstellingen te zien van meer dan dertig kunstenaars, met onder meer Atelier Van Lieshout. Van 16 tot 19 april loopt de 49e editie van Art Cologne in het Cologne-Deutz Exhibition Centre. Naast de gevestigde galeries is er een aparte sectie met galeries die in de 21ste eeuw werden opgericht. In de sectie NEW POSITIONS zijn solotentoonstellingen van jonge kunstenaars te zien, en met de sectie COLLABORATIONS maakt de beurs plaats voor een gezamenlijk project van meerdere galeries. Van 25 april tot 27 april loopt Art Brussels in Brussels Expo, met ING als hoofdsponsor. Structureel gezien is het programma in Brussel vergelijkbaar met dat in Keulen: gevestigde kunstenaars/galeries, jonge kunstenaars/galeries, en een thematische groepstentoonstelling waaraan meerdere galeries een bijdrage leveren. Dit jaar wordt er de sectie DISCOVERY aan toegevoegd, met zestien galeries de minder bekende, maar opkomende kunstenaars vertegenwoordigen. Gelijktijdig met Art Brussels, van 24 tot 27 april, presenteert POPPOSITIONS vanuit een kritische positie een experiment met het format van de kunstbeurs. De vierde editie vindt plaats in een voormalig postkantoor aan het kanaal in Brussel, onder het adagium van Fluxus-kunstenaar Robert Filiou ‘Whatever you think, think something else. Whatever you do, do something else.’ De 10.000 vierkante meter kantoorruimte zal tijdelijk bezet worden door internationale galeries en hybride kunstruimtes. (artparis.fr, artcologne.de, artbrussels.com, poppositions.com)

In januari verscheen het eerste nummer van het nieuwe cultuurmagazine Oogst. Een tentoonstelling op papier. Het onafhankelijke tijdschrift, met journalist Jozefien Van Beek als hoofdreacteur, neemt beeldende kunst, film en literatuur als onderwerp en kiest bewust voor een niet-actuele inhoud, voor papier en traagheid. Diepgravende interviews moeten de kunstenaar als mens tonen, essays moeten een interessante invalshoek bieden op kunst en de literaire verhalen kunnen zowel van een gevestigde waarde als van een opkomend talent zijn. Of nog anders, dixit de redactie: ‘Ondergesneeuwde parels staan naast gloednieuw werk.’ Het tijdschrift verschijnt viermaal per jaar. Na het eerste nummer telt het tijdschrift al 850 abonnees en er worden duizend exemplaren bijgedrukt. (oogstmagazine.be)

Het Kröller-Müller Museum heeft het werk Opposites of White uit 2006-2007 van Roni Horn (New York, 1955) aangekocht. Het werk bestaat uit twee vormen van massief gegoten zwart en kleurloos glas. De aankoop van € 1.340.000 is mogelijk gemaakt dankzij de Vereniging Rembrandt, het Mondriaan Fonds en de deelnemers van de BankGiro Loterij. Het oeuvre van Roni Horn heeft verschillende raakvlakken met de collectie van het Kröller-Müller Museum. Met als vertrekpunt de minimal art is Horn een volledig eigen, persoonlijke weg gegaan. Opposites of White is een monumentaal werk dat essentiële thema’s binnen het oeuvre van Roni Horn vertegenwoordigt: identiteit als een niet vaststaand gegeven, het werken met paren en dubbelgangers, de relatie van het werk tot de toeschouwer en het gegeven van de voortdurende veranderlijkheid van licht, weer en wind. (krollermuller.nl)

Tot 1 april kunnen studenten bij het Fine Arts department van het Sandberg Instituut een voorstel indienen voor het volgen van een opleiding die bij hun artistieke praktijk aansluit. Meer info via www.sandberg.nl.

Tique | art space is een tentoonstellingsruimte voor hedendaagse beeldende kunst in de Korte Vlierstraat in het centrum van Antwerpen, met speciale aandacht voor nieuwe vormen van ‘lens based media’. Op do 29 januari opent er de eerste tentoonstelling. Tique is opgericht door Welmer Keesmaat, zelf kunstenaar en tevens de oprichter en editor van Yvi Magazine, een Engelstalig kunstmagazine dat per editie focust op een centraal (sociaal) thema, bekeken vanuit kunstperspectief. In Gent is in de Penitentenstraat in november Barbé gallery opengegaan, met een tentoonstelling van de modefotografe Annelie Vandendael. In Brussel is op 15 januari aan de Stalingradlaan in een voormalig bankgebouw de Dauwens & Beernaert Gallery geopend met de groepstentoonstelling Retrospective/Introspective. Het schilderij Flowers van Andy Warhol, dat overigens op dezelfde plek voor het eerst in België is geëxposeerd, wordt er geconfronteerd met het werk van de jonge, Belgische, Franse, Duitse en Colombiaanse kunstenaars die de galerie vertegenwoordigt. Meer info respectievelijk via tique-space.com, barbegallery.com en dauwensbeernaert.com.

De Albanese kunstenaar Anri Sala (1974) is de eindlaureaat voor de The Vincent Award 2014. Andere genomineerden waren Pierre Huyghe (Frankrijk), Manfred Pernice (Duitsland), Willem de Rooij (Nederland) en Gillian Wearing (Verenigd Koninkrijk). Sala krijgt de prijs voor een installatie waarin hij drie van zijn vroege werken combineert. Zijn films Le Clash en Tlatelolco Clash draaien rond de song Should I Stay or Should I Go? van punkband The Clash. In Le Clash vormt een in onbruik geraakte modernistische concerthal het decor voor drie performers die met een draaiorgel en een muziekdoos uiteenlopende vertolkingen van de song brengen. Het decor voor Tlatelolco Clash wordt gevormd door de ruïnes van de archeologische site Tlatelolco in Mexico-Stad, waar de acteurs een orgelboek door een draaiorgel sturen en een gefragmenteerde versie van de song brengen. Het derde werk, Doldrum, bestaat uit een kleine trom waarvan de sticks automatisch in beweging komen door onhoorbare trillingen uit een ingebouwde luidspreker. De jury apprecieerde het poëtische en tegelijk conceptuele karakter van de installatie, de wijze waarop Sala de kijker weet te prikkelen door de combinatie van beeld, klank en beweging, en het feit dat hij in zijn werk het idee van verdwenen ideologieën aan de orde brengt en ruimere aandacht toont voor historische, sociale en politieke breuklijnen. De Nederlandse The Vincent Award, in 2000 opgericht door de Broere Foundation, wil met een bedrag van € 50.000 een ‘mid-career’-kunstenaar ondersteunen die een belangrijke invloed heeft op de ontwikkeling van hedendaage kunst in Europa. Eerder ging de prijs naar Deimantas Narkevičius, Wilhelm Sasnal, Pawel Althamer, Neo Rauch en Eija-Liisa Ahtila. (thevincentaward.com)

Het Stedelijk Museum Amsterdam en het Van Abbemuseum hebben met steun van het Mondriaan Fonds gezamenlijk vier werken van de Duitse kunstenaar, schrijver, filmmaker en performer Hito Steyerl aangekocht voor hun collectie: de video-installatie Adorno’s Grey (2012) en de videotrilogie November (2004), Lovely Andrea (2007) en Abstract (2012). Hito Steyerl (1966) wordt gezien als een van de meest uitgesproken artistieke persoonlijkheden van vandaag. Het belang van Steyerl binnen de hedendaagse kunst ligt zowel bij de thema’s die zij adresseert als bij de bijzondere manier waarop zij verschillende disciplines (documentairefilm, videokunst, performance, schrijverschap, theoretisch onderzoek) combineert. In haar werk speculeert Steyerl over urgente, eigentijdse thema’s zoals de invloed van internet en digitalisering op het dagelijks leven.

Het Stedelijk Museum Amsterdam presenteert in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam, de Vrije Universiteit Amsterdam, Universiteit Utrecht, Universiteit Leiden, de Radboud Universiteit en Universiteit Maastricht het nieuwe tijdschrift Stedelijk Studies. Het is een gratis onlinetijdschrift waarin de resultaten van academisch onderzoek wordt gepubliceerd omtrent de collectie en de institutionele geschiedenis van het museum, maar ook omtrent actuele thema’s in de beeldende kunst en vormgeving. Het tijdschrift is bedoeld voor kunstprofessionals, maar ook voor geïnteresseerde liefhebbers. (stedelijkstudies.nl)

Voor het project Art Interventions is Coolpolitics op zoek naar creatieve designers jonger dan 35 jaar uit verschillende disciplines die een concept ontwikkelen vertrekkend van de vraag hoe design de wereld duurzaam kan veranderen. De drie ‘interventies’ behelzen een week met masterclasses, een publiek debat en een internationale expositie in München. Meer info coolpolitics.nl en whatsthedeal.eu.

Op 11 december jl. werden de winnaars van de Prijs voor de Jonge Kunstkritiek 2014 bekendgemaakt. De hoofdprijs Essay ging naar Sarah Késenne voor haar essay Een afwijkende gemeenschap over de film The Joycean Society van Dora García. De jury apprecieerde de wijze waarop ze de onleesbaarheid van Joyces Finnegans Wake koppelde aan het ontoegankelijke karakter van García’s werk. Aan de prijs is een som van 2.500 euro verbonden, een jaar lang begeleiding door Oscar van den Boogaard en een jaarlidmaatschap van AICA Nederland. De hoofdprijs Recensie ging naar Laurens Otto voor een bespreking van Flamme éternelle van Thomas Hirschhorn. De Prijs voor de Jonge Kunstkritiek 2014 is een initiatief van Het Mondriaan Fonds, het Stedelijk Museum, de Appel arts centre, Witte de With Center for Contemporary Art, STUK Kunstencentrum en Vlaams-Nederlands Huis deBuren en bedoeld voor talent onder de 35 jaar. (jongekunstkritiek.net)

Vanaf 1 januari zijn BAM, het Vlaams Theater Instituut (VTi) en Muziekcentrum Vlaanderen gefuseerd in de nieuwe organisatie Kunstenpunt, die de steunpuntfuncties opneemt voor de beeldende kunst, podiumkunsten en muziek. Deze nieuwe organisatie zet het verstrekken van informatie, de praktijkondersteuning en het ontwikkelen van internationale relaties voor de beeldendekunstensector voort. De fusie moet een gemeenschappelijke aanpak vergemakkelijken van dossiers zoals de positie van de kunstenaar, maar ook van transversale kwesties zoals de relatie van de kunsten met onderwijs, toerisme, economie of diplomatie. Minister van Cultuur Sven Gatz kent aan het Kunstenpunt een subsidie van 2 miljoen euro toe, een besparing van bijna driehonderdduizend euro in vergelijking met de gezamenlijke subsidie van de drie voormalige steunpunten. Ter vergelijking: het totale budget voor ‘subsidies voor kunstenaars’ bedraagt amper 2,5 miljoen; het totale budget voor de acht gesubsidieerde culturele publicaties samen bedraagt net geen half miljoen euro.

De AICA Oorkonde (Association Internationale des Critiques d’Art) wordt jaarlijks wisselend toegekend aan een instelling, tentoonstelling en een publicatie. De jury (Laurie Cluitmans, Nanda Janssen en Jhim Lamoree) kende de prijs dit jaar toe aan de tentoonstelling The Temptation of AA Bronson, die te zien was bij Witte de With van 5 september 2013 tot 5 januari 2014. Ze spreekt in haar verslag van ‘een hybride project, waarin dood, lichaam, geest, seks, rituelen en magie op een allesomvattende manier samenkomen […] Bronson leek een eerbetoon te maken aan zijn overleden partners van General Idea en haast een publieke helende sessie te leveren. AA Bronson geeft een tegelijkertijd kritische, intense en speelse blik op wat kunst kan betekenen om de moderne menselijke conditie te doorgronden en misschien zelfs iets draaglijker te maken.’ Andere genomineerde tentoonstellingen waren Christoph Schlingensief: Fear at the Core of Things (BAK, Utrecht),  issitzky – Kabakov, Utopie en werkelijkheid (Van Abbemuseum, Eindhoven), Hand Made, lang leve het ambacht (Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam) en Er was eens. De Collectie nu (Van Abbemuseum, Eindhoven). De volledige nominatietekst is te lezen op www.aicanederland.org.

De collectie moderne en hedendaagse kunst van het KMSKB bevindt zich sinds 2011 in depot en een definitieve oplossing voor deze bedroevende situatie lijkt nog steeds niet nabij. Begin dit jaar was er het nieuws dat de stad Brussel het gebouw-Vanderborght overdraagt aan de federale overheid voor een periode van dertig jaar. Daarmee zou een op zijn minst tijdelijke oplossing gevonden zijn om dit deel van de KMSKB-collectie opnieuw toegankelijk te maken voor het publiek. SP-A politica Yamilla Idrissi wees er toen op dat het gebouw niet enkel te klein is, maar naar museumnormen evenmin voldoet op het vlak van lichtinval en circulatie van bezoekers. Enkele maanden later, in mei, maakte Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS) bekend dat er een samenwerkingsovereenkomst gesloten was met de Franse autobouwer PSA Peugeot-Citroën om het Citroëngebouw aan het IJzerplein tegen 2017 te ontwikkelen tot een museum voor moderne en hedendaagse kunst. Het modernistische gebouw dateert uit 1933 en is een creatie van architecten Alexis Domont en Marcel Van Goethem. Het complex strekt zich uit over een grondoppervlakte van 16.500 m². De Brusselse regering gaat er bij deze plannen van uit dat de federale regering de KMSKB-collectie ter beschikking zal stellen van het nieuwe museum. Dit is echter zonder de Vlaamse nationalisten gerekend. In een opiniestuk in De Standaard vragen N-VA-parlementsleden Cieltje Van Achter en Cathy Coudyser (respectievelijk Brussels en Vlaams parlement) zich af hoe dit kan betaald worden. Ze hekelen daarbij de drift bij politici om altijd nieuwe (dure) projecten uit de grond te stampen. Tevens wijzen ze erop dat volgens het federale regeerakkoord de kunstcollecties van het KMSKB één en ondeelbaar zijn. Beide parlementsleden pleiten als alternatief voor een investering in de twee bestaande museumsites, de Kunstberg en het Jubelpark. Deze musea ‘kunnen een totaaloverzicht geven van onze beschaving en kunstgeschiedenis, van de Oude Meesters tot onze hedendaagse kunstenaars’, zo klinkt het. Van Achter en Coudyser nemen daarbij het recent gerenoveerde Rijksmuseum in Amsterdam als voorbeeld. (citroenyser.be, yamilaidrissi.be, n-va.be)

Van 8 november tot 8 december loopt in Budafabriek het evenement The Green Light District. Kunstenaars, wetenschappers en ondernemers stellen projecten voor waarvan verondersteld wordt dat ze een gunstige ecologische impact kunnen hebben. Op het programma staan labs, lezingen en workshops met titels als Yoghurt met menselijke enzymes, Een fruitpers die ook pamfletten drukt, Elektriciteit uit geamputeerde ledematen, In vitro gekweekt vlees als nieuwe hamburger. Onder meer volgende kunstenaars moeten ‘het doemdenken over ecologie overstijgen’:  Nick Ervinck (BE), Lucas Foglia (US), AnneMarie Maes (BE), David Bowen (US), Luc Deleu (BE), Maja Smrekar (SL), Futurefarmers (US), Nano Supermarket (NL), Honoré d’O (BE), Ralph Kim (UK), Mattia Casalegno (IT), Martin Uit den Bogaard (NL), Koen Vanmechelen (BE), Eduardo Kac (US)… Er wordt wetenschappelijk onderzoek gepresenteerd door Howest, Kulak, Vives, Provinciale Tuinbouwschool en Ugent. Er zijn ondernemersprojecten van Deceuninck, Vanheede, Alpro, Drukta, Ocular, Devolder Architecten, Aqua4C, Stadsboerderij Kortrijk… Meer info via greenlightdistrict.be.

Galerie Gabriel Rolt was acht jaar lang gehuisvest aan de Elandsgracht en verhuist nu naar het monumentale pand aan de Tolstraat 84. De opening van de nieuwe ruimte gebeurt met de groepstenoonstelling Opening with a Stitch, met werk van Maiken Bent, Paul Czerlitzki, Shezad Dawood, Daif King, Thomas van Linge, Xue Mu, Dustin Pevey, Abner Preis, Gino Saccone en Peter Schuyff. (gabrielrolt.com)

CIAP, de Hasseltse ledenvereniging voor actuele kunst, heeft de industriële Gelatinesite aan de rand van Hasselt ingeruild voor het voormalige gouvernementsgebouw in het centrum van de stad. Dit historische pand, dat tot voor kort dienstdeed als rechtbank van eerste aanleg, zal met zijn eclectische architectuur heel andere condities bieden voor het tentoonstellen dan de voormalige industriële ruimte. CIAP wil meteen haar publiekswerking uitbreiden, met een ontmoetingsruimte en een programma van lezingen, debatten en vormingen. Er komt een aparte zaal voor het tonen van de kunstedities. Op de eerste verdieping van het gebouw zullen jaarlijks vier tentoonstellingen gerealiseerd worden. Met het project ‘het kabinet’ wil CIAP extra inspanningen doen om nog meer jonge kunstenaars toonkansen te bieden. CIAP, Lombaardstraat 23, Hasselt (ciap.be).

Naar aanleiding van haar vijftigjarig bestaan organiseert vzw Middelheim Promotors in samenwerking met het Middelheimmuseum een creatiewedstrijd voor kunst in openlucht.  Tot 31 januari 2015 kunnen beeldende kunstenaars geboren in of na 1985 en opgeleid aan het Belgisch hoger kunstonderwijs, een dossier indienen voor de creatie van een werk in openlucht. Uit de inzendingen selecteert een jury drie kunstenaars die hun werk binnen een tijdspanne van vijf maanden in het Middelheimmuseum mogen realiseren. Ten slotte kiest de jury één laureaat. De winnaar wordt bekendgemaakt bij de opening van de najaarstentoonstelling en ontvangt een geldprijs van 5.000 EUR. (middelheimmuseum.be)

Philip Van Cauteren, artistiek directeur van het S.M.A.K. in Gent, is door The Ruya Foundation for Contemporary Culture in Irak aangesteld als curator voor het Iraakse Paviljoen op de 56ste Biënnale van Venetië die plaatsvindt in mei 2014. De in 2012 opgerichte niet-gouvernementele non-profitorganisatie Ruya meent dat Van Cauteren met zijn internationale ervaring de geschikte persoon is om het complexe terrein van de hedendaagse Iraakse cultuur te exploreren. Van Cauteren zelf ziet de opdracht als ‘het begin van een duurzame relatie met Ruya, die er moet op gericht zijn om een nieuwe generatie van Iraakse kunstenaars de gelegenheid te bieden om hun geografie te overstijgen en succesvol te zijn op wereldniveau’. De directeur van het M HKA, Bart De Baere, is ingegaan op een uitnodiging om de functie van curator op te nemen voor de Biënnale van Moskou in september 2015. Het M HKA bezit een belangrijke collectie kunst uit de voormalige Sovjet-Unie en wil naar eigen zeggen een Euraziatisch museum zijn dat zich tot doel stelt om ‘mogelijke angsten in Europa voor Rusland en Azië weg te werken’. De Baere meent dat het ondanks de gespannen culturele en geopolitieke relaties met Rusland ‘beter is om een publieke ruimte voor hedendaagse kunst van waaruit we over de toekomst kunnen nadenken te behouden dan dat ze zou verdwijnen als gevolg van de huidige spelende krachten’. Het thema van de Biënnale wordt aangekondigd als ‘een progressief Europa’, met Moskou als ontmoetingsplaats tussen Europa en Azië. Eerdere curatoren van de Biënnale waren onder meer Peter Weibel (ZKM-Museum, Karlsruhe), Jean-Hubert Martin (voormalig curator Centre Pompidou) en Catherine de Zegher (directeur MSK, Gent).

De zevende editie van de Bucharest Biennale voor Hedendaagse Kunst in 2016 zal worden gecureerd door de Belgische curator Niels Van Tomme (°1977). Van Tomme werkt in New York als curator, onderzoeker en criticus. In zijn werk spitst hij zich toe op de snijpunten tussen hedendaagse cultuur, politiek en esthetiek. Hij studeerde culturele studies aan de Universiteit in Leuven, en is momenteel verbonden aan het Center for Art, Design and Visual Culture aan de UMBC in Baltimore, waar hij academisch onderzoek weet te combineren met toegankelijke, vaak confronterende tentoonstellingen. Zijn tentoonstellingen en publieksactiviteiten vonden onder meer plaats in The Kitchen (New York), Värmlands Museum (Karlstad), National Gallery of Art (Washington, DC) en Akademie der Künste (Berlijn). De Bucharest Biennale is geïnteresseerd in de verbanden tussen creatieve praktijk en sociale vooruitgang, en in overeenkomsten tussen lokale en globale contexten. Van Tomme zelf blikt op zijn opdracht als volgt vooruit: ‘Nu ons collectief verlangen naar verandering vervangen lijkt door kapitalistische begoochelingen als de individuele keuze en de onophoudelijke aanvoer van het nieuwe, kunnen we ons afvragen wat we hierover kunnen leren wanneer we deze ontwikkelingen beschouwen vanuit het kenmerkende perspectief van Boekarest. Vertegenwoordigt deze plaats louter een van de vele knooppunten in de zich immer uitbreidende economische infrastructuur waaraan ze niet kan ontkomen? Of bekleedt ze daarentegen werkelijk een positie van ‘weerstand’ en ‘actie’, zoals ze door de Biënnale wil benaderd worden?’ (bucharestbiennale.org)

Het Mondriaan Fonds heeft, op advies van een jury, de presentatie to be all ways to be van beeldend kunstenaar herman de vries (1931) en de curatoren Colin Huizing (1965) en Cees de Boer (1955) uitgekozen als Nederlandse inzending voor de 56ste editie van de Biënnale van Venetië, die in 2015 zal plaatsvinden. In haar advies beargumenteerde de jury haar keuze als volgt: ‘Het plan heeft de relatie tussen de mens en de natuur als thema, maar daarnaast gaat het over de notie van vergankelijkheid. Binnen de beeldende kunst is de relatie tussen de mens, cultuur en natuur in toenemende mate onderwerp van (artistiek) onderzoek en de vries is daar op zeer consistente wijze al decennia mee bezig. Het recente werk van de vries is leidend in het project: hij beschouwt de natuur als het beste werkelijkheidsmodel en de vries’ doel is de immanent-poëticale kwaliteit daarvan te tonen. In het Rietveldpaviljoen zullen driedimensionale installaties te zien zijn, aangevuld met recent en nieuw werk dat de vries gaat maken op verlaten en overwoekerde eilanden in de Venetiaanse lagune. Door deze voor de toerist verborgen ‘wastelands’ met de presentatie in het paviljoen te verbinden, zoomt de bijdrage van de vries uit naar de ecologische situatie in de lagune. De jury […] meent dat het binnen het spektakel van de biënnale een krachtig, geloofwaardige, intieme en actuele presentatie wordt in al zijn soberheid en kernachtigheid.’ (mondriaanfonds.nl)

Galerie Wilfried Lentz Rotterdam verhuisde deze zomer naar een pand aan de Justus van Effenstraat 130, in een voormalig publiek badhuis uit 1922. De inwijding van de nieuwe ruimte gebeurt met de groepstentoonstelling Homing (nog tot 8 november), met werk van alle kunstenaars die aan de galerie verbonden zijn. Lentz presenteert hedendaagse kunst die ingaat op de culturele en sociale condities van onze omgeving, en die daarvoor voornamelijk gebruikmaakt van film en fotografie, performance en installaties. De galerie betrekt de tweede, derde en vierde verdieping van het gebouw. Op de eerste en de benedenverdieping is gelijktijdig A Tale of a Tub opengegaan, een onafhankelijk projectruimte en denktank voor hedendaagse kunst. De riumte wordt gerund door vier curatoren: Nathanja van Dijk, Carolyn H. Drake, Fleur van Muiswinkel en Suzanne Wallinga. (wilfriedlentz.com en a-tub.org)

In Luik opent kunsthistorica Yoko Uhoda op vr 19 september een nieuwe ruimte gewijd aan hedendaagse kunst. De Yoko Uhoda Gallery is ondergebracht in een herenhuis, gelegen aan 25 rue Forgeur, tussen het station Guillemins en het toekomstige CIAC (een nieuw museum voor hedendaagse kunst dat in 2016 de deuren opent). De openingstentoonstelling Trailers for the Future brengt negen jonge kunstenaars samen die werken in Brussel, waaronder Aline Bouvy, Alan Fertil & Damien Teixidor, Gaillard & Claude, John Gillis, Aukje Koks, Xavier Mary, Benoit Platéus, Frédéric Platéus, Sarah & Charles. In de marge van de hoofdtentoonstellingen presenteert Uhoda ook kleine solo shows door de Franse uitgever Christophe Daviet-Thery, waarin hij zijn edities voorstelt. De eerste is gewijd aan de Amerikaanse kunstenaar Richard Prince. (caracascom.com)

Van do 18 tot en met zo 21 september vindt op de NSDM-werf aan het IJ in Amsterdam-Noord de derde editie plaats van Amsterdam Drawing. De jaarlijkse kunstbeurs brengt specifiek kunst op papier onder de aandacht: gouaches, aquarellen, houtskool- en inktwerken en collages. Organisatoren Francis Boeske en Hans Gieles van galerie VOUS ETES ICI zorgen voor een beurs met een intieme sfeer en met betaalbare werken. Vorig jaar kon het evenement op bijna 5.000 bezoekers rekenen. Niet enkel tal van vooraanstaande Nederlandse galeries nemen deel, maar ook galeries uit Zwitserland, Duitsland, Frankrijk, België, Japan en de VS. (amsterdamdrawing.nl)

Op 5 juni hebben de door de Vlaamse Gemeenschap erkende en gesubsidieerde musea met een actie in Brussel geijverd voor een verdubbeling van de betoelaging. De musea stellen in een gezamenlijke nota dat ze succesvol zijn, maar dat ze zonder bijkomende middelen nooit aan de door de overheid gestelde eisen kunnen blijven voldoen. Onder de actievoerders bevonden zich ook musea voor beeldende kunst, zoals Museum M, S.M.A.K., Mu.Zee, M HKA, Middelheimmuseum. Het is duidelijk dat op zijn minst bepaalde van deze instellingen er niet (altijd) in slagen om tegemoet te komen aan de eis van bijvoorbeeld een grondige wetenschappelijke benadering, of van een degelijke archivering. De vraag is of deze tekortkomingen eenvoudigweg hun verklaring vinden in een gebrek aan middelen. Het is ondenkbaar dat een overheid zou ingaan op een gezamenlijke vraag om het budget zonder meer te verdubbelen. Alleen een grondige audit per instelling kan aan het licht brengen waarom en waar een ingrijpende verhoging van de betoelaging verantwoord is. Overigens dringt zich voor die overheid ook de vraag op of het niet goedkoper zou zijn om een aantal kerntaken van de Vlaamse musea voor hedendaagse kunst te centraliseren, wat uiteraard een ingrijpende reorganisatie veronderstelt. In de sector van de beeldende kunst is het hoe dan ook al lange tijd een gevoelig punt dat de instellingen met een groot deel van de beschikbare middelen gaan lopen, en de kunstenaars in de kou blijven staan. Zo rakelde kunstenaar en voormalig NICC-voorzitter Danny Devos in een 4×4-debat van CAMPO en rekto:verso nog eens cijfers op uit het jaarverslag van het M HKA. In 2013 ontving het museum in totaal bijna 6 miljoen euro subsidie, en betaalde het 3,6 miljoen euro aan loonkosten voor tewerkgesteld personeel. Aan artistieke honoraria besteedde het nog geen 55.000 euro. De ironie wil dat de Vlaamse musea om hun vraag kracht bij te zetten, verwijzen naar de financiële injectie voor de podiumkunstensector in 2000. Een snelle blik op een jaarverslag van het Toneelhuis maakt duidelijk in welk opzicht de functie van een dergelijke instelling radicaal afwijkt van die van een museum: in 2011 ontving het Toneelhuis in totaal net iets meer dan 6 miljoen euro subsidie, en het betaalde net iets meer dan 2 miljoen euro aan artistieke lonen.

De collecties moderne en hedendaagse kunst van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België (KMSKB) zullen verhuizen naar het vroegere gebouw-Vanderborght, aan het einde van de Konings- en de Koninginnegalerij in het centrum van Brussel. De ministerraad heeft eind februari goedkeuring verleend voor de studies voor de renovatie van het gebouw, waar ook nog het Dexia Art Center was gevestigd. Het gebouw dateert uit de jaren dertig en biedt een totale oppervlakte van 7.000 vierkante meter. De Stad Brussel zal de ruimtes, door middel van een erfpacht van 30 jaar, voor een symbolische euro ter beschikking stellen. Hiermee zou een einde moeten komen aan de lange soap rond de ‘slapende collecties’. Ze bevinden zich sinds 2011 in de depots van KMSKB. Bij tal van protestacties werd deze toestand gelaakt, waarbij de Europese hoofdstad haar inwoners en bezoekers geen collectie moderne kunst meer kon presenteren. Naar aanleiding van de recente beslissing laat de Brusselse schepen van Cultuur Karine Lalieux (PS) nu weten dat een museum met moderne kunst ‘niet alleen onontbeerlijk is voor de culturele uitstraling van Brussel, maar ook voor zijn economie en toerisme’. Wie het gebouw nog voor de renovatie wil bekijken kan er van 24 tot 27 april terecht voor de alternatieve kunstbeurs Poppositions.

Op di 18 maart vindt in Bozar de uitreiking plaats van de ECF Princess Margriet Award. Laureaten zijn de Kroatische cultureel activist Teodor Celakoski en het Italiaanse Teatro Valle Occupato. De European Cultural Foundation (ECF) kent jaarlijks de ECF Princess Margriet Award toe aan Europese kunstenaars die met een belangrijke culturele bijdrage sociale of politieke verandering in gang hebben gezet. De laureaten van deze editie worden met name gewaardeerd voor de wijze waarop ze sociale samenwerking inzetten als wapen tegen de ‘privatiseringsgolf en de top-downregulering van openbare middelen’. Voorafgaand aan de ceremonie in Brussel vindt een openbaar debat met de laureaten plaats, over de rol die cultuur speelt bij de strijd om het publieke domein, geleid door Maria Hlavajová. Gastsprekers van de dag zijn Chantal Mouffe (politicologe, Universiteit van Westminster, Londen), Ugo Mattei (jurist en hoogleraar, Universiteiten van Turijn en Californië) en Emina Višnić (directeur Pogon, Zagreb). (culturalfoundation.eu/activities/princess-margriet-award)

Met de steun van het Mondriaan Fonds heeft Museum Van Loon het videowerk Nele (2013) van Fiona Tan verworven. Het werk maakte deel uit van de tentoonstelling Suspended Histories die tot januari in het museum te zien was. Op vraag van curator Thomas Berghuis reflecteerden elf hedendaagse kunstenaars op de rol van de familie Van Loon in de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) in de 16e en 17e eeuw. Halverwege de 17e eeuw bestond de helft van de bewoners van Batavia uit slaven. De elf uitgenodigde kunstenaars hadden persoonlijk een band met de VOC door hun herkomst uit gebieden waar de VOC handel mee dreef. Tans videowerk Nele verbeeldt het leven van Cornelia van Rijn, de onwettige dochter van Rembrandt van Rijn. Na het overlijden van de schilder vertrok zij naar Batavia waar zij een kommervol bestaan leidde. (museumvanloon.nl)

Op 2 februari heeft T.O.P. Office de Vlaamse Cultuurprijs voor Beeldende Kunst ontvangen. T.O.P. Office werd in 1970 opgericht door Luc Deleu en zijn echtgenote Laurette Gillemot. Vanuit een architectuurachtergrond heeft het ontwerpbureau bewust zijn actieterrein verruimd, de schemerzone met de kunst opgezocht en stedenbouwkundige principes toegepast op mondiaal niveau. De jury herkent in het oeuvre ‘de kritische en creatieve spirit van 1968’. Ze waardeert ook de vraagtekens die T.O.P. Office van in het begin heeft geplaatst bij ‘ecologische, economische en sociale aberraties’ en het feit dat dat vaak met humor en ironie gebeurt. ‘De rijke ideeënwereld van T.O.P. Office slorpt de kijker op en doet hem mee nadenken over de relevante vragen van deze tijd,’ zo luidt het nog. (topoffice.to)

Onlangs kon het Kröller-Müller Museum Forme rumore di motocicletta (1913-1914, olieverf en gouache op papier, 73 x 101 cm) van Giacomo Balla (1871-1957) aankopen. Het schilderij, afkomstig uit een particuliere collectie, is aangekocht voor een bedrag van 2,8 miljoen euro en is hiermee de kostbaarste aankoop in de geschiedenis van het museum. Balla was een van de voormannen van het futurisme. Hij maakte Forme rumore di motocicletta naar aanleiding van een ritje op een motorfiets (motocicletta), destijds een ongekende sensatie. Hij wilde naast de sensatie van snelheid, ook de sensatie van het geluid van de verbrandingsmotor weergeven. (kmm.nl)

Voor de periode 2014 – 2016 stelt BAK een nieuwe reeks projecten voor onder de noemer Future Vocabularies. In de programmatekst stelt artistiek directeur Maria Hlavajova dat de projecten zullen vertrekken vanuit de vaststelling dat we leven in een door crises gedreven tijd, waarbij ‘de diepe structurele tegenstrijdigheden van de kapitalistische democratie’ komen bloot te liggen. Het tijdperk van het westers modernisme is voorbij, en daarmee ook de illusie van de vooruitgang, dat bovendien het kader heeft geleverd voor de ‘typische kunstcriticus, die handelt vanuit de misplaatste gedachte dat hij het recht heeft een tribunaal in te stellen’, zo stelt Hlavajova. Het programma draait verder rond de term ‘overleven’ en hoe die te heroveren op ‘de laatkapitalistische toe-eigening ervan als het dictaat van de natuurlijke selectie, oftewel survival of the fittest’. De serie Future Vocabularies is op 1 maart van start gegaan met het werk Cardboard Walls (2013) van Aernout Mik, dat de nasleep van de nucleaire ramp in Fukushima thematiseert. (bak-utrecht.nl)

Met de solotentoonstelling van Nico Vascellari in februari is Associazione Culturale Officina zijn tentoonstellingsprogramma in Brussel gestart. De culturele vereniging Officina werd vorig jaar in Rome opgericht, met als belangrijkste doelstelling de bevordering van hedendaagse kunst door het organiseren van tentoonstellingen, publicaties, conferenties en door het financieren van onderzoeksprojecten. Officina wil in meerdere landen actief zijn. De tentoonstellingen in Brussel vinden plaats in een privépand aan de Generaal de Gaullelaan 45 in Elsene. (officinart.com)

Begin dit jaar ging de website exhibitionist.nl online. De site wil een overzicht bieden van het tentoonstellingsaanbod van de belangrijkste musea, kunstruimten en galeries in Nederland en Vlaanderen. In totaal worden 136 kunstinstellingen opgenomen. Doel van het initiatief is om de cultuurparticipatie te bevorderen. Volgens het persbericht bestond er geen goed onlineoverzicht van tentoonstellingen in Nederland. De website van De Witte Raaf biedt de geïnteresseerde nochtans een exhaustief overzicht van alle lopende (en voorbije) tentoonstellingen hedendaagse kunst in België en Nederland (ook belangrijke tentoonstellingen in andere Europese landen zijn opgenomen). De agenda bevat informatie over evenementen sinds 1996 in totaal 8676 Nederlandse instellingen. De lezer kan in de database zoeken op trefwoord, kunstenaar, instelling, gemeente en periode, al dan niet in combinatie met elkaar. Visueel houdt de site het uiterst sober. Er is geen kunst te zien. Mogelijk is dat de leemte die exhibitionist.nl opvult.

Jan Boelen, artistiek leider van Z33, is dit jaar curator van de designbiënnale van Lubljana. De 24e editie van deze biënnale zal lopen onder de titel BIO 50 en thema’s behandelen als Affordable Living, Knowing Food, Public Water, Public Space, Walking the City, Hidden Crafts, The Fashion System, Hacking Households, Nanotourism, Engine Blocks, Observing Space en Designing Life. Boelen wil design inzetten ‘om ideeën over industriële productie, de publieke en private ruimte, en vooraf vastgestelde systemen en netwerken in vraag te stellen en te transformeren’. BIO 50 wordt georganiseerd door het MAO, het Museum of Architecture and Design in Ljubljana en is te bezoeken van 18 september tot 7 december. (mao.si)

Tot 25 mei loopt in Luik de 9e Biënnale Fotografie en Beeldende Kunst onder de titel Pixels of Paradise. BIP2014 vertrekt van de vaststelling dat een beeld tegelijk een leugen en de waarheid vertelt, en maakt op basis daarvan een eclectische selectie waarbij zowel mystificatie als het heilige een rol kunnen spelen. Het zien en het geloven zijn diep ingeschreven in de christelijke traditie en bepalen onze omgang met het beeld, of men gelovig is of niet. Verder stelt de programmatekst dat we meer dan ooit beschikken over de middelen om een beeld overtuigend te maken, en dat dit leidt tot een fanatisme dat mogelijk in schril contrast staat met de rationaliteit waar onze maatschappij staat op maakt. Twaalf tentoonstellingen in het stadscentrum moeten de ambitieuze programmaverklaring waarmaken. (bip-liege.org)

Het editiehuis MANIERA geeft architecten en kunstenaars de opdracht om in een gelimiteerde oplage meubelobjecten te ontwerpen. Het doet dit vanuit de vaststelling dat architecten vaak een sterke band met beeldende kunst hebben, en kunstenaars zich vaak door de ruimtelijke omgeving laten inspireren. Bedoeling is dat de persoonlijke taal en manier van werken (de ‘maniera’) van de kunstenaar of architect in het meubelontwerp tot uiting komt. MANIERA wil met andere woorden een laboratorium zijn waar architecten en kunstenaars de grenzen van hun eigen medium kunnen overstijgen. In de eerste tentoonstelling die nog loopt tot 1 juni komen ontwerpen aan bod van het Brusselse architectenduo OFFICE Kersten Geers David Van Severen en van de Nederlandse architect Anne Holtrop. Op vraag van de twee architectenbureaus treedt kunstenaar Bas Princen op als curator van de meubelserie en van de tentoonstelling. MANIERA, Kazernestraat 74, Brussel (maniera.be).

De reeds jaren in Antwerpen gevestigde Galerie Micheline Szwajcer verhuist naar Brussel. De galerie vertegenwoordigt kunstenaars als Matt Mullican, On Kawara, Ann Veronica Janssens en Lili Dujourie. Ze neemt haar intrek in een pand nabij het Justitiepaleis, waar het Delvauxmuseum gepland was, samen met de drie Brusselse galeries Jan Mot, Catherine Bastide en Waldburger, en de Parijse galerie Chez Valentin, dat er een bijhuis opent. Het pand aan de Regentschapsstraat is eigendom van de erven van Paul Delvaux. Het plan om er het Delvauxmuseum te vestigen zou door onenigheid tussen de erfgenamen opgeborgen zijn. Op 11 juni openen de vijf galeries gezamenlijk hun nieuwe ruimte.

Naar aanleiding van de subsidievoorwaarde ‘zorg dragen voor eigen archief’ uit het kunstendecreet, is Packed vzw vorig jaar gevraagd om het project Erfgoedzorg in de kunstensector uit te werken, in samenwerking met andere expertisecentra en de steunpunten voor de verschillende kunstdisciplines. Het project moet de kunstensector sensibiliseren en informeren omtrent archief- en collectiezorg. Een toolbox met richtlijnen omtrent de zorg voor eigen archief en collectie gaat in mei online (projecttracks.be). Organisaties en kunstenaars kunnen voor ondersteuning bij het archiveren ook terecht bij de bevoegde expertisecentra en steunpunten. Op wo 18 juni plant Packed een evenement waarin de dialoog tussen de verschillende sectoren en disciplines centraal staat en waarin wordt vooruitgeblikt op de kansen en noden van het kunstenerfgoed. Meer info via packed.be.

Het Gemeentemuseum Den Haag heeft een sculptuur uit de serie Technological Reliquaries van de Amerikaanse kunstenaar Paul Thek (1933-1988) aangekocht. Het kunstwerk doet denken aan een middeleeuwse reliekschrijn, waarbij overblijfselen van een heilige gepresenteerd werden in sierlijk bewerkte kistjes. Theks variant is een perspex-doos met een metalen constructie die een bloederige homp spierweefsel bevat, gemaakt van was en pigment. Thek wordt gezien als een van de belangrijkste kunstenaars uit de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw. Hij inspireerde kunstenaars als Damien Hirst, Paul McCarthy en Mike Kelley. De nieuwe aanwinst is momenteel te zien in de tentoonstelling Ingewikkelde beelden. Na deze tentoonstelling krijgt het werk een plaats in de vaste collectiepresentatie Ontdek het Moderne. (gemeentemuseum.nl)

Woensdag 26 maart jl. is oud-directeur Johan Conrad Ebbinge Wubben op 99 jarige leeftijd overleden. Hij was van 1941 tot 1978 werkzaam bij Museum Boijmans Van Beuningen, sinds 1950 als directeur. Ebbinge Wubben heeft in die periode zijn stempel gedrukt op de collectie van het museum. In 1958 werd de collectie D.G. van Beuningen verworven, met werken van Van Eyck, Bruegel, Titiaan en vele anderen. Het was een ingeving van Ebbinge Wubben om tijdens de onderhandelingen met de weduwe van D.G. van Beuningen voor te stellen om het museum – dat tot dan toe Museum Boijmans had geheten – om te dopen tot Museum Boijmans Van Beuningen. Verder slaagde hij erin belangrijke werken van onder meer Van Dyck, Rembrandt, Metsu en Ter Borch te verwerven, een zeer uitgebreide prentencollectie met 16e en 17e eeuwse Nederlandse grafiek, en ook De mandril van Oscar Kokoschka, Twee meisjes bij een appelboom van Edvard Munch en de Mark Rothko. (boijmans.nl)

Op za 26 april organiseert Veilinghuis Bernaerts een kunstveiling waarvan de opbrengst naar Ondernemers Zonder Grenzen (OZG) gaat, een non-profitorganisatie die in 2006 werd opgericht door Vlaamse ondernemers. OZG wil met herbebossingsprojecten in de Sahel de klimaatverandering bestrijden. Op de veiling wordt werk te koop aangeboden van onder meer Virginie Bailly, Koen Broucke, Christine Clinckx, Luc Deleu, Niels Donckers, Vincent Geyskens, Johan Grimonprez, Tinka Pittoors, Lus Tuymans, Anne-Mie Van Kerckhoven. (bernaerts.be en artforair2014.org)

Het Veem Theater, NBprojects, If I Can’t Dance en DasArts hebben samen een website en een app gelanceerd die de activiteiten van de vier Amsterdamse organisaties in kaart brengen. Tevens wordt aandacht geschonken aan andere performance-activiteiten in de stad én daarbuiten. (performance-platform.org)

Vanaf 1 januari zullen het Museum voor Moderne Kunst Arnhem en het Historisch Museum Arnhem verzelfstandigd worden en verdergaan onder de nieuwe naam Museum Arnhem. Dit betekent dat de exploitatie van de musea en het beheer van gebouwen en collecties onder bevoegdheid komt van een Stichting met een directie en een Raad van Toezicht. Gebouwen en collecties blijven eigendom van de gemeente. De gemeenteraad van Arnhem meent dat deze nieuwe structuur zowel voor de gemeente als voor de musea voordelen biedt. Na verzelfstandiging heeft het museum meer zeggenschap over de inzet van mensen en middelen en kan het meer marktgerichte activiteiten ontplooien, zo luidt het. (arnhem.nl)

Frans Masereel Centrum en Z33 organiseren in het najaar van 2014 een tweede curatorproject over ‘grafische print media’. Ze lanceren een internationale open call for curatorial proposals. Deadline voor visieteksten is 16 december 2013. Meer info op fransmasereelcentrum.be.

Begin november heeft Office Baroque Gallery een nieuwe ruimte geopend aan het Bloemenhofplein in Brussel. Office Baroque was sinds 2007 gevestigd in Antwerpen. De galerie benadrukt het toenemende belang van Brussel voor hedendaagse kunst op Europees en mondiaal niveau. Met de verhuis meent ze zich te kunnen aansluiten bij tal van toonaangevende culturele instellingen en galeries in de Europese hoofdstad. De tentoonstellingsruimtes aan het Bloemenhofplein bevinden zich op de benedenverdieping van een voormalige brouwerij, een art-nouveaugebouw van architect Paul Hamesse. (officebaroque.com) Nog in Brussel is Elisa Platteau in september verhuisd naar de Ravensteinstraat. (elisaplatteaucie.com)

In oktober is aan het Antwerpse Laar de galerie stilll opengegaan. Ze richt zich op fotografie met een mediumspecifieke benadering en toont sculptuur, schilderkunst, tekeningen, performance, video… vanuit een fotografisch standpunt. Momenteel zijn de kunstenaars Jan Kempenaers, Dominique Somers, Egon Van Herreweghe en Erik van de Weijde aan de galerie verbonden. (stilll.be)

Niet ver daarvandaan, in de Eliaertsstraat, heeft het ontwerpbureau HEIMAT een projectruimte geopend, waar beeldende kunst, design en architectuur wordt getoond. Het eerste project is een samenwerking met LLS 387 en stelt de kunstenaarseditie less is less van Luc Deleu / T.O.P. office voor. Met deze editie krijgt de koper de toestemming om op een plaats naar keuze de graffiti less is less te realiseren als werk van Luc Deleu / T.O.P. office. De editie bestaat uit een kartonnen doos (20 cm x 14 cm x 8 cm) en bevat een spuitbus, een USB stick met video, een certificaat en een ‘quick start guide’. (heimat.be)

De door kunstenaar Jonas Staal en BAK opgerichte New World Academy (NWA) nodigt politieke organisaties uit om hun visie op de rol van kunst en cultuur in de politieke strijd te delen met kunstenaars en studenten. Het programma van NWA gaat uit van concrete casestudies in de vorm van culturele projecten die zich rechtstreeks verhouden tot politieke vraagstukken. Centraal staat de rol van artistieke verbeeldingskracht in het opnieuw vormgeven van het democratische project. De eerste drie sessies zullen plaatsvinden in BAK en zijn ontwikkeld in samenwerking met de cultural workers van de Nationale Democratische Beweging van de Filippijnen, het vluchtelingencollectief Wij Zijn Hier en de opensourceactivisten van de internationale Piratenbeweging. De deelnemers werken gezamenlijk aan de realisatie van collectieve projecten in de vorm van campagnes en publieke evenementen. Elke besloten sessie wordt gevolgd door een publiek forum, performances, campagnes en tentoonstellingen. Zo wordt op za 23 november om 15u in het Centraal Museum de performance People’s Trial gepresenteerd. Op vr 6 december vindt om 20u bij De Balie Collective Struggle of Refugees: Lost. In Between. Together plaats, met lezingen, een paneldiscussie en muzikale optredens. (bak-utrecht.nl) 

Beeldend kunstenaar Falke Pisano (NL, 1978) ontving op 5 november de Prix de Rome Beeldende Kunst 2013 uit handen van minister Jet Bussemaker van Cultuur, in aanwezigheid van Koningin Máxima. Pisano won de onderscheiding met haar nieuwe werk Prison Work. Bij de prijs hoort een geldbedrag van € 40.000 en een werkperiode in Rome. Pisano wordt door de jury (Birgit Donker, directeur Mondriaan Fonds, Kathleen Bühler, curator Kunstmuseum Bern, Ann Goldstein, directeur Stedelijk Museum Amsterdam, Nicoline van Harskamp, beeldend kunstenaar en winnaar Prix de Rome 2009, Navid Nuur, beeldend kunstenaar, en Domeniek Ruyters, hoofdredacteur Metropolis M) geprezen voor haar durf om nieuwe richtingen in te slaan. Falke Pisano was samen met Christian Friedrich, Remco Torenbosch en Ola Vasiljeva voor de Prix de Rome genomineerd. De Prix de Rome is de oudste en belangrijkste prijs in Nederland voor beeldend kunstenaars onder de 40 jaar. (prixderome.nl)

‘Dankzij een groot netwerk in de kunst, kan ArtistTalks rond elk gewenst onderwerp een kunstenaar aanbieden die in een congres of seminar kan spreken of een workshop kan verzorgen.’ Zo prijst de nieuwe organisatie ArtistTalks zichzelf aan, ervan overtuigd dat kunstenaars op heel wat (maatschappelijke) onderwerpen een origineel perspectief te bieden hebben en daarom ook interessante sprekers kunnen zijn. Er worden daarbij onderwerpen genoemd als stedelijke ontwikkeling, de zorg, economie, duurzaamheid, innovatie, ondernemerschap of veranderingsmanagement. De aan de organisatie verbonden kunstenaars worden omschreven als specialisten die zich laten kenmerken door ‘hun vakmanschap en hun goede reputatie in de kunstsector’. Tegelijk meent ArtistTalks dat het bijdraagt aan de waardering van kunst in de samenleving, door het ‘zichtbaar maken van de waarde van creativiteit en kunst door het delen van fascinaties, drijfveren, werkproces en kennis met toehoorders die buiten het kunstcircuit met dezelfde onderwerpen bezig zijn’. ArtistTalks is een initiatief van de kunstenaars Esther Polak en Serge Onnen en wordt gesteund door het Mondriaan Fonds. Meer info over ‘het kunstenaars sprekersbureau’ via artisttalks.nl.

In september is de verbouwing begonnen van het pand aan de Witte de Withstraat 50 waar TENT en Witte de With Center for Contemporary Art gevestigd zijn. Naar een ontwerp van het Rotterdamse architectenbureau Zandbelt architectuur en stedenbouw worden de gevelramen vergroot en krijgt de benedenverdieping een nieuwe indeling, met plaats voor een tentoonstellingsruimte. In januari moeten de werken voltooid zijn. Beide instellingen blijven intussen toegankelijk voor het publiek. (wdw.nl en en tentrotterdam.nl)

Het Mondriaan Fonds nodigt curatoren uit een plan te leveren voor de 56e editie van de Biënnale van Venetië in 2015. Uit de ingezonden plannen kiest een jury volgend jaar de Nederlandse inzending. De jury bestaat uit: Hester Alberdingk Thijm (directeur AkzoNobel Art Foundation), Saskia Bos (Dean of the School of Art aan The Cooper Union for the Advancement of Science and Art in New York en curator Rietveldpaviljoen 2009), Aernout Mik (beeldend kunstenaar en deelnemer tentoonstellingen Rietveldpaviljoen 1997 en 2007), Martijn van Nieuwenhuyzen (curator Hedendaagse Kunst Stedelijk Museum Amsterdam en curator Rietveldpaviljoen 2005). Voorzitter is Birgit Donker, directeur Mondriaan Fonds. Aanmelden kan tot en met 7 februari 2014. (mondriaanfonds.nl)

De bestuursraad van documenta und Museum Fridericianum Veranstaltungs-GmbH heeft unaniem Adam Szymczyk verkozen als artistiek directeur van de veertiende documenta die in 2017 plaats zal vinden. Adam Szymczyk is sinds 2003 directeur van de Kunsthalle Basel. Hij was medeoprichter van de Foksal Gallery Foundation in Warschau, waar hij tot 2003 werkte als curator. In 2008 was hij samen met Elena Filipovic verantwoordelijk voor het programma van de vijfde Berlijnse Biënnale voor hedendaagse kunst en in 2012 was hij curator van Where Movement Is Created in het Museo Tamayo in Mexico City. (documenta14.de)

Zeventien werken van Daan van Golden (Rotterdam, 1936) uit de collectie Art & Project/Depot VBVR hebben definitief een plek gevonden in het Gemeentemuseum Den Haag, dat ze al enige tijd in bruikleen had. De collectie Art & Project/Depot VBVR is voortgekomen uit de activiteiten van galerie Art & Project, opgericht door Adriaan van Ravesteijn (1938) en Geert van Beijeren (1933-2005). De schenking bestaat uit schilderijen, werken op papier en foto’s uit de jaren zeventig en tachtig. Daan van Golden fotografeert en schildert. Steeds keren abstract-decoratieve patronen gebaseerd op alledaagse voorwerpen terug in zijn werk, waarbij zakdoeken, theedoeken, pakpapier en bloemetjesbehang het uitgangspunt vormen. Van 1 februari tot en met 4 mei is in het GEM de tentoonstelling Daan van Golden – Reflecties te zien. (gemeentemuseum.nl)

Op 21 februari presenteert mumok, Wenen in samenwerking met de Herbert Foundation de tentoonstelling Musée à Vendre pour Cause de Faillite. Herbert Foundation and Mumok in dialogue, discours. De tentoonstelling vormt de vijfde presentatie van de Collectie Herbert en is samengesteld door de Oostenrijkse kunsthistorica Eva Badura-Triska. Zij brengt een dialoog tot stand tussen 195 werken en documenten uit de Collectie Herbert en een weloverwogen selectie topstukken uit de verzameling van Mumok. Net als Répertoire (Eindhoven, 1984), Programme (Luxemburg, 2000) Inventaire (Barcelona / Graz, 2006) en As if it Could, ouverture (Gent, 2013) markeert Musée à Vendre een moment van reflectie in de ontwikkeling van de Collectie Herbert. In juni 2013 trad de Herbert Foundation met As if it Could, ouverture uit de privésfeer en opende als semipublieke stichting de deuren voor het publiek. De tentoonstelling in mumok vormt een verdere verkenning van het publieke terrein. De titel, Musée à Vendre pour Cause de Faillite, citeert het ontwerp van Marcel Broodthaers voor de cataloog van de Kölner Kunstmarkt in 1971 (KKM’71) en vormt niet louter een institutionele kritiek, maar onderlijnt het potentieel van een publiek-private samenwerking, zo klinkt het. (herbertfoundation.org en mumok.at)

Op 14 december is Willy Van den Bussche tijdens een bezoek in de VS aan een hartaanval overleden. Van den Bussche was ereconservator van het PMMK in Oostende en het Permekemuseum in Jabbeke. Hij maakte in zijn carrière 182 tentoonstellingen. In 1967 werd Van den Bussche door het provinciebestuur van West-Vlaanderen aangesteld tot wetenschappelijk attaché, bevoegd voor de collectie en voor de andere activiteiten op het gebied van beeldende kunst in de provincie. Net geen 20 jaar later werd hij conservator van het Provinciaal Museum voor Moderne Kunst (PMMK) in Oostende. In 2007 ging hij met pensioen. Twee jaar later fuseerde het PMMK met het Museum voor Schone Kunsten tot het huidige Mu.ZEE. Van den Bussche leidde ook het Permekemuseum in Jabbeke. In 2012 maakte hij nog de retrospectieve Permeke in BOZAR. Willy Van den Bussche was tevens de drijvende kracht achter Beaufort, de Triënnale voor Hedendaagse Kunst aan Zee, waarvan hij in 2003 en 2006 curator was.

Met de steun van het Mondriaan Fonds heeft Museum Van Loon het videowerk Nele van Fiona Tan verworven.

e

2013 was een prachtig jaar voor Museum Van Loon met bijna 90.000 bezoekers (2012: 74.000). Een groot aantal bezoekers bezocht de tentoonstelling Suspended Histories. Al jaren was het de wens van Museum Van Loon om aandacht te besteden aan de VOC en de rol die familie Van Loon daarin heeft gespeeld. Willem van Loon (1537-1618) was medeoprichter en zoon Hans van Loon (1577-1658) was de langstzittende bewindhebber. De geschiedenis van de VOC is tegenwoordig niet onomstreden, zo bestond halverwege de 17e eeuw de helft van de bewoners van Batavia uit slaven.  

Op initiatief van Philippa van Loon heeft Thomas Berghuis, curator bij het Guggenheim Museum in New York, de tentoonstelling Suspended Histories samengesteld waarin elf hedendaagse kunstenaars reflecteren op het VOC verleden van de familie Van Loon. De kunstenaars zijn verbonden met de VOC door hun herkomst uit gebieden waar de VOC handel mee dreef.

Het museum is verheugd dat met steun van de Regeling Opdrachtgeverschap van het Mondriaan Fonds het werk dat Fiona Tan speciaal voor het huis maakte in het kader van de tentoonstelling verworven kon worden. Het videowerk ‘Nele’ verbeeldt het leven van Cornelia van Rijn, de onwettige dochter van Rembrandt van Rijn. Na het overlijden van de schilder vertrok zij naar Batavia waar zij een kommervol bestaan leidde. 

In augustus lanceerde de J. Paul Getty Trust haar open-contentprogramma met 4600 hogeresolutiescans van werken uit het Getty Museum in Los Angeles. Dit betekent dat de digitale beelden in deze nieuwe versie kunnen worden geraadpleegd en hergebruikt zonder beperking en zonder toestemming te krijgen. De eerste versie kan hier worden bekeken: http://search.getty.edu (zoek bij ‘open content images’).

Het Kröller-Müller Museum bezit met deze schenking ruim tweehonderd nieuwe, veelal ruimtelijke werken van onder anderen Carl Andre, Adam Colton, Tony Cragg, Ger van Elk, Barry Flanagan, Hamish Fulton, Jos Kruit, Richard Long, Andrew Lord, Juan Muñoz, Willy Ørskov, Nicholas Pope, Carel Visser en Leo Vroegindeweij. De collectie Art & Project / Depot VBVR werd bijeengebracht door Geert van Beijeren (1933-2005) en Adriaan van Ravesteijn (1938), uitbaters van galerie Art & Project. De collectie volgt in grote lijnen het programma van de galerie, die in 1968 van start ging in Amsterdam en vanaf 1990 tot de sluiting in 2001  gevestigd was in Slootdorp in de Wieringermeer. De schenking sluit nauw aan bij de collectie van het Kröller-Müller Museum, waarin veel Art & Project kunstenaars vertegenwoordigd zijn. Met deze schenking hebben alle onderdelen van de collectie Art & Project / Depot VBVR (in totaal circa 850 werken) hun definitieve bestemming gevonden. Vanaf 1999 tot eind 2012 werden grote delen uit de collectie overgedragen aan Rijksmuseum Twenthe in Enschede. Kleinere clusters gingen naar het Gemeentemuseum Den Haag, MoMA in New York, Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam en Stedelijk Museum Amsterdam. Het archief van galerie Art & Project is ondergebracht in het RKD (Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie) in Den Haag. De betrokken instellingen werken nauw samen op het gebied van beheer en behoud van de collectie Art & Project / Depot VBVR en ten behoeve van de zichtbaarheid voor het publiek. Onder de titel  A One Day Walk, ontleend aan een werk van Hamish Fulton, toont het Kröller-Müller Museum van 6 december 2013 tot en met 30 maart 2014 circa zeventig werken van Anthony Caro, Philip King, Richard Long, Hamish Fulton, Nicholas Pope, Barry Flanagan, Tony Cragg en Bill Woodrow. De tentoonstelling, samengesteld uit de collectie Art & Project / Depot VBVR en de collectie van het Kröller-Müller, laat enkele belangrijke ontwikkelingen in de  Britse kunst zien in de jaren zestig, zeventig en tachtig. (www.kmm.nl)

In Kortrijk is enige deining ontstaan door de plannen van de stadscoalitie (Open VLD, N-VA en Sp.a) om het Broelmuseum te sluiten en de collectie te verhuizen naar het ‘beleveniscentrum’ Kortrijk 1302, dat wordt uitgebouwd tot één stadsmuseum, met het Antwerpse MAS als voorbeeld. De oppositie, met CD&V op kop, reageert tegen dit nieuwe museumbeleid. Ze voert onder meer aan dat de ligging van het Broelmuseum op het Buda-eiland, waar ook Kunstencentrum BUDA en tal van andere partners zijn gevestigd, aanleiding heeft gegeven tot een specifieke dynamiek waarbij hedendaagse en historische kunst samenkomen. Waar de oppositie de gekende ‘kruisbestuivingsretoriek’ hanteert, was het in het begin van het jaar al duidelijk dat de stadscoalitie kiest voor de ‘participatieretoriek’. Burgemeester Van Quickenborne liet in februari weten dat op het Buda-eiland te veel ‘nichekunst’ wordt aangeboden. ‘Er zou meer ruimte moeten komen voor andere vormen van kunst,’ alsnog de Kortrijkse burgervader. Het Broelmuseum toont zowel beeldende als toegepaste kunst. De collectie schilderkunst bestaat uit werken van kunstenaars die een band hebben met de stad, gaande van de 16de eeuw – met de nadruk op een tiental werken van Roelandt Savery – tot heden. Het bezit 19de en 20ste eeuwse kunst van Emmanuel Viérin, Albert Saverys, Victor Verougstraete, Jozef De Coene, Marcel Notebaert, Jose Vermeersch, Octave Landuyt en Marc Stockman. (www.kortrijk.be/broelmuseum)

Het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) kondigde tijdens de zomervakantie aan dat het in de toekomst hét centrum wil worden voor kunsthistorisch en materiaaltechnisch onderzoek van het oeuvre van James Ensor. Het museum bezit de grootste collectie werken van Ensor ter wereld, die voortdurend rondreist voor tentoonstellingen in het buitenland. Het succes van deze tentoonstellingen is voor het KMSKA een reden om nog meer in Ensoronderzoek te investeren. Het zal daarbij beroep doen en verder bouwen op de knowhow die sedert 2007 wordt ingezet voor het Rubensonderzoek. Het Ensor Research Project moet meer inzicht bieden in het creatieproces van Ensors schilderijen en omvat drie fasen. Allereerst onderzocht Museumconservator Herwig Todts de theoretische grondslagen van Ensors artistieke keuzes in een proefschrift dat hij in juli aan de Universiteit Gent verdedigde. Daarin corrigeert hij het beeld dat in de 20ste eeuw van Ensor is ontstaan, waarbij het orthodox modernistische en subversieve karakter van de kunstenaar zou worden overschat. Het materiaaltechnisch onderzoek, dat dit jaar van start ging, vormt de tweede fase. Daarbij is reeds aan het licht gekomen dat Ensor zelden spectaculaire wijzigingen aanbracht in de loop van het realisatieproces. Het werk Het schilderend geraamte (1896) vormt een uitzondering. In dit werk overschilderde Ensor zijn zelfportret met een doodshoofd. In een derde fase, die dit najaar wordt opgestart, worden de resultaten uit het materiaaltechnisch onderzoek aangevuld met kunsthistorisch onderzoek naar de historiek, de receptie en de iconografie van de werken.  (www.kmska.be)

Vanaf zo 8 september, tijdens Open Monumentendag, stellen het Letterenhuis en het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) de atelierflat van Jozef Peeters open voor het publiek. Jozef Peeters was een van de eerste abstracte kunstenaars in België. Met zijn vrouw en twee kinderen bewoonde hij vanaf 1924 een klein hoekappartement met vier kamers op de De Gerlachekaai in Antwerpen, dat hij ook als atelier gebruikte en transformeerde tot een ruimtelijk schilderwerk. Hij bracht geometrische kleurvlakken aan en gaf iedere kamer een eigen sfeer. Hij ontwierp en beschilderde zijn eigen meubilair. Na Peeters’ overlijden in 1960 droeg zijn dochter Godelieve zorg voor de conservatie van de flat. In 2009 legateerde zij het aan de stad Antwerpen, die instaat voor het behoud en beheer ervan en de voorbereidingen trof voor de publieksopenstelling.

In het nieuwe academiejaar 2013-2014 start de Vrije Universiteit Brussel een tweejarige opleiding tot ‘kenner van de schone kunsten’. Dit nieuwe initiatief staat op conto van professor Willem Elias en vertrekt van volgende premissen: ‘Kunst is booming. Succesvolle zakenmensen beleggen in kunst. Popsterren kopen geen Ferrari, maar schilderijen van Jeff Koons. België is van oudsher het land van kunstverzamelaars en kent momenteel een bloeiende kunsthandel. Maar niet alleen economisch leeft kunst volop. De interesse in kunst zorgt voor impulsen in de museale wereld: nieuwe musea als het S.M.A.K. zijn topattracties.’ De opleiding is gericht naar mensen die in deze ‘booming business’ werkzaam zijn of tewerkgesteld willen worden: ‘veilingmeesters, museummanagers, kunsthandelaars, kunstadviseurs, beleidsmakers, advocaten, magistraten, artiesten, verzamelaars of gewoon kunstliefhebbers die hun kennis nog verder willen bijvijlen en aanscherpen’. Het programma van de opleiding zal ‘gebaseerd zijn op de laatste ontdekkingen in neurowetenschappen, materiaalanalyses, kunstgeschiedenis, recht, sociologie en de economie van de kunstmarkt’. Meer info over inhoud en docenten via www.vub.ac.be.

Op zo 13 oktober organiseert vtbKultuur in Vlaanderen en Brussel het evenement Kunst Privé. Collectioneurs, bedrijven en musea stellen daarbij hun kunstcollectie open voor het publiek. Er zijn 25 bezoekpunten, bij onder meer bedrijven zoals KBC, Katoen Natie en Voka, in de universiteiten van Antwerpen en Gent, bij collectioneurs zoals Vanhaerents Art Collection, FIBAC en het Art Center Hugo Voeten, en in musea zoals het MAS en het Roger Raveelmuseum. Er is werk te zien van onder anderen Andy Warhol, Panamarenko, Wim Delvoye, Sophie Calle en Ai Wei Wei. Het volledige programma is te vinden op www.kunstprive.be.

De kunstenaarsorganisatie NICC begint na een zeer lange Antwerpse geschiedenis aan een nieuw, Brussels hoofdstuk. De organisatie heeft als kerntaak om de rechten van beeldend kunstenaars te verdedigen en wil met de verhuis van de hoofdzetel naar Brussel deze activiteit uitbreiden tot een nationaal niveau. Uiteraard heeft een en ander ook te maken met de ontwikkeling van Brussel als internationale metropool en centrum voor de actuele kunsten en kunstenaars. NICC blijft ook evenementen organiseren: tentoonstellingen op tweemaandelijkse basis in een 24 uur op 7 dagen zichtbare vitrine in de onmiddellijke nabijheid van het Brusselse Zuidstation, en kunstenaarsgesprekken in de nieuwe kantoorruimte. Andere belangrijke programma-onderdelen van de werking zullen dit najaar zowel in Antwerpen als in Luik ontwikkeld worden. (www.nicc.be)

Ter gelegenheid van haar veertigste verjaardag toont Galerie Albert Baronian werk van elf kunstenaars die tot de arte povera gerekend worden. Op het eind van de jaren zeventig maakte de galerie naam met de eerste solotentoonstellingen in België van kunstenaars als Mario Merz, Giulio Paolini of Gilberto Zorio. Arte povera wordt gepresenteerd als een stroming die zich in de context van de jaren 60 afkeerde van de voortschrijdende technologisering, waarvan onder meer de minimal en de pop art getuigen waren, en die nadrukkelijk de band tussen cultuur en natuur wilde aanhalen, met speciale aandacht voor de premoderne westerse cultuur. Naast de reeds genoemde kunstenaars is in de tentoonstelling ook werk te zien van Giovanni Anselmo, Alighiero Boetti, Pier Paolo Calzolari, Jannis Kounellis, Luciano Fabro, Marisa Merz, Giuseppe Penone en Michelangelo Pistoletto. Galerie Albert Baronian, Isidore Verheydenstraat 2 B, 1050 Brussel (www.albertbaronian.com).

Op zijn sterfbed uitte kunstschilder Roger Raveel de wens dat zijn œuvre beschermd en intact zou worden gehouden. Zijn weduwe Marleen De Muer vermoedt dat de Stichting van Openbaar Nut Roger Raveel aan deze wens niet zal kunnen voldoen. Daarom eist ze via de rechtbank een deel van een schenking uit 2008 terug. Op 9 december 2008 schold Raveel met een notariële akte ruim 1,16 miljoen euro voorgeschoten kosten kwijt en schonk hij 672 kunstwerken aan de Stichting. De kunstwerken, 146 ilderijen, 511 tekeningen en 15 objecten, hadden een waarde van 2.280.500 euro. De Muer vreest dat het museum werken uit het œuvre zal moeten verkopen om het hoofd financieel boven water te houden. (www.rogerraveelmuseum.be)

Kobe Matthys lanceert met steun van andere kunstenaars een oproep om een einde te stellen aan de ongelijke behandeling van kunstenaars door de RVA. De oproep is gericht aan Minister van Werk Monica De Coninck. Volgens de oproep besliste de RVA zonder enige vorm van overleg in een omzendbrief van oktober 2011 dat het begrip ‘artistieke prestatie’ enkel nog van toepassing kon zijn binnen de ‘podiumkunsten, film- en audiovisuele sector’, naar verluidt om het misbruik van het kunstenaarsstatuut tegen te gaan. Matthys wijst erop dat daarmee ‘in één klap een grote groep kunstenaars, die tegen betaling van een loon artistieke prestaties leveren, uitgesloten worden van de beschermingen van werknemers. Tegelijk wordt van deze kunstenaars, binnen het werknemersregime, wel nog verwacht dat zij de helft van hun inkomsten afstaan aan loonlasten voor de sociale zekerheid, zonder een mogelijke toegang tot de sociale zekerheid van dit regime. Dat veel kunstenaars nu administratief uitgesloten worden van het kunstenaarsstatuut is niet alleen een discriminatie, maar ook een bedreiging voor de diversiteit aan kunstpraktijken.’ Met de oproep vragen de kunstenaars de intrekking van de omzendbrief van de RVA uit oktober 2011. De volledige tekst is te lezen op www.bamart.be/nl/news/detail/9195/538. Ondertekenen doe je door een mail te sturen naar kobe@agentive.org.

Metaforum Leuven is een initiatief van de KU Leuven om expertise van de universiteit inzake belangrijke maatschappelijke kwesties te bundelen en ter beschikking te stellen van beleidsmakers en het brede publiek. Op di 14 mei stelde binnen dit initiatief een kerngroep bestaande uit Mart Buekers, Bart Van Looy, Jan Baetens, Ward Van De Velde en Rudi Laermans een visietekst voor over de legitimiteit en de gewenste modaliteiten van subsidiëring in de kunstensector. Onder het opmerkelijke hoofdstuk Een nieuw pleidooi voor intrinsiek-artistieke legitimatie wordt betoogd dat binnen de moderniteit de meeste kunstvormen zich voor een groot deel hebben geëmancipeerd van directe politieke, religieuze of zelfs economische horigheid en dat deze relatieve verzelfstandiging constitutief is voor het westerse kunstbegrip en integraal deel uitmaakt van het cultureel erfgoed. Verder luidt het: ‘Het gaat om een levende traditie waarvan de voortzetting en maatschappelijke inbedding mede wordt gewaarborgd door overheidssteun aan thans werkende artiesten en bemiddelaren.’ Binnen hetzelfde hoofdstuk halen de auteurs nog het ‘Bildungs- of leerargument’ (vormende rol voor individuen) en het democratische openbaarheidsargument (autonome kunsten dragen bij tot culturele openbaarheid) aan om overheidssubsidies te legitimeren. De visietekst plaatst echter ook een heleboel cijfers op een rijtje zodat een vergelijking mogelijk is tussen kunstsubsidies in Vlaanderen, Nederland en een aantal andere Europese landen. De auteurs staan echter ook een, weliswaar selectieve, validatie van het economische perspectief op de organisatie van kunstproductie voor en proberen de relatie van de verschillende kunstvormen tot de markt in kaart te brengen. Op basis van hun bevindingen stellen de auteurs uiteindelijk criteria en aanbevelingen op waarmee een overheid haar subsidiebeleid performanter zou moeten kunnen maken. De visietekst kan worden geraadpleegd via www.kuleuven.be/metaforum.

The Great Indoors is een tweejaarlijks evenement dat met een internationale prijsvraag, lezingen en workshops de discussie over het interieur wil stimuleren, en een bijdrage wil leveren aan talentontwikkeling en theorievorming. Deze editie heeft als thema The Nature of Things en vormt een onderzoek naar de materiële en immateriële ontwikkelingen van het interieur in een geglobaliseerde werkelijkheid. Inschrijven voor deelname kan tot 8 september. (www.the-great-indoors.com)

The Great Indoors is een tweejaarlijks evenement dat met een internationale prijsvraag, lezingen en workshops de discussie over het interieur wil stimuleren, en een bijdrage wil leveren aan talentontwikkeling en theorievorming. Deze editie heeft als thema The Nature of Things en vormt een onderzoek naar de materiële en immateriële ontwikkelingen van het interieur in een geglobaliseerde werkelijkheid. Inschrijven voor deelname kan tot 8 september. (www.the-great-indoors.com)

Het Museum Jan Cunen in Oss zal door gemeentelijke bezuinigingsmaatregelen mogelijk de deuren moeten sluiten. Op de gemeenteraad van 27 juni werd beslist om de komende vijf jaar € 441.000 te besparen op het museum. Het college van burgemeester en wethouders van Oss erkent de educatieve waarde van het museum en wil die behouden. Maar de collectie moet naar het depot en de villa waarin het museum huist, zal worden verkocht. Bovendien zal het personeel worden ontslagen. De enige mogelijke redding van het museum lijkt te liggen in een samenwerking met andere culturele instellingen. Ook het Koninklijk Instituut voor de Tropen in Amsterdam dreigt te verdwijnen, dit door bezuinigingen op het landelijke budget voor ontwikkelingssamenwerking, waarmee het museum grotendeels wordt gesubsidieerd. De Raad voor Cultuur kaart het probleem aan dat door deze verspreide subsidies (en de bezuinigingen erop) geen overzichtelijk beleid mogelijk is voor het gehele museale bestel. Samen met de Amsterdamse kunstraad suggereert de Raad voor Cultuur dat de drie rijksgesubsidieerde musea in het verzamelgebied van de volkenkunde – het Tropenmuseum, het Rijksmuseum Volkenkunde en het Afrikamuseum – de gelegenheid moet krijgen om op basis van een analyse met een wervend, uitvoerbaar en kostenbesparend samenwerkings- of fusieplan te komen. Zowel het Tropenmuseum als Museum Jan Cunen organiseert een petitie om de bezuinigingen aan te vechten. (www.museumjancunen.nl en www.tropenmuseum.nl)

De Vlaamse Architectenorganisatie (NAV) heeft de eerste Jo Crepain Award toegekend aan Robbrecht & Daem architecten als Architectuurambassadeur in het Buitenland. Denc!-studio ontving de prijs voor beloftevol nieuw architectenbureau. De prijs is door NAV ingericht als hommage aan Jo Crepain, een van de belangrijkste Belgische architecten in de 20ste eeuw. Naast het ontwerptalent worden ook de managementscapaciteiten en de internationale uitstraling van het bureau in rekening gebracht.

Koen Van Mechelen ontvangt voor zijn The Cosmopolitan Chicken Project de Golden Nica Award in de categorie Hybrid Art. De uitreiking gebeurt op 6 september in Linz. De Oostenrijkse organisatie Ars Electronica richt de prijs sinds 1987 jaarlijks in en voorziet in totaal zeven categorieën Onder de vroegere laureaten bevinden zich kunstenaars als Joe Davis (US), Stelarc (AU) en Eduardo Kac (US). De jury (bestaande uit Andrea Grover (US), Arthur I. Miller (UK), Jens Hauser (DE/FR), Jurij Krpan (SI) en Karin Ohlenschläger (DE/ES)) apprecieert de multidisciplinaire wijze waarop Van Mechelen universele thema’s onderzoekt als bioculturele diversiteit en identiteit. ‘Starting from a chicken, he forges arts, science and technology into very unique and wilful works of art.’ (www.aec.at/prix en www.koenvanmechelen.be)

Casco, De Hallen Haarlem, If I Can’t Dance I Don’t Want To Be Part Of Your Revolution en de Rijksakademie zijn genomineerd voor de AICA Oorkonde 2013 voor instellingen. De jury, bestaande uit Maxine Kopsa, Maria Rus Bojan en Steven ten Thije, wilde met het samenstellen van de nominatielijst niet alleen de beste instellingen kiezen, maar ook een momentopname bieden van de diversiteit en algehele kwaliteit van de culturele infrastructuur van Nederland. Nadat de AICA-leden hun stem hebben uitgebracht, zal dit najaar de laureaat worden bekendgemaakt. Meer toelichting bij de selectie op www.aicanederland.org.

Het advies dat de Raad voor Cultuur in mei uitbracht, zal door Staatssecretaris Zijlstra grotendeels opgevolgd worden. De Raad voor Cultuur moest een voorstel doen voor de verdeling van de kunstsubsidies en daarbij de geplande bezuinigingen in rekeningbrengen. Voor de beeldende kunst kwamen drie categorieën instellingen in aanmerking: de musea, de presentatie-instellingen en de postacademische instellingen. De musea werden hiërarchisch opgedeeld in vijf groepen van ‘goed’ tot ‘voldoen niet aan de eisen’. De toegepaste besparing op het budget varieert van 2 tot 11,1% en hangt af van de beoordeling. Onder andere Rijksmuseum Twenthe en Cobra Museum vallen uit de boot. Van de presentatie-instellingen ontvingen De Appel, Marres, BAK en Stroom een positief advies. Bij MU en Witte de With zijn er voorwaarden gesteld. Een negatief advies ging naar onder meer Kunsthal, Noorderlicht, NP3, Onomatopee, Schunck, Smart Project Space, De Vleeshal, W139 en De Paviljoens. De Raad merkt hierbij op dat hij zeer selectief is geweest omdat er in de nieuwe basisinfrastructuur maar liefst vijf plekken minder beschikbaar zijn dan in de vorige. De Raad heeft instellingen moeten afwijzen die in meer of mindere mate aan alle criteria voldoen, maar moest streven naar een evenwichtig inhoudelijk palet en een goede spreiding. Zo kan het bijvoorbeeld dat de drie bladzijden die de Raad aan De Paviljoens wijdt, volstaat met complimenten. Voorts wil Staatssecretaris Zijlstra afwijken van het positief advies voor Stroom, met als argument dat de instelling met 16,4% niet voldoet aan de eigen inkomstennorm van 17,5% over de jaren 2010-2011. Stroom geeft daarbij aan dat bij het vaststellen van de eigen inkomsten de sponsorgelden die de instelling wist te verzamelen niet in rekening zijn gebracht. De Raad blijft achter het positieve advies staan, maar adviseert Zijlstra meteen wel om de € 200.000 aan Noorderlicht toe te kennen indien hij bij zijn standpunt blijft. Van de postacademische instellingen ontvangt enkel de Jan van Eyck Academie het aangevraagde bedrag. Van de Rijksakademie en De Ateliers is de aanvraag vooralsnog afgewezen. Van deze instellingen wordt verwacht dat ze meer gaan samenwerken. Na 2016 gaat er overigens sowieso geen subsidie meer naar de postacademies. (www.cultuur.nl)

De Young Belgian Art Prize 2013 – voorheen de Prijs Jonge Belgische Schilderkunst – maakte op 26 juni de laureaten bekend. De Crowet Prize (€ 25.000) ging naar Jasper Rigole (1980) voor zijn filminstallaties Temps Mort en Attraction, montages van amateurfilmbeelden die de kunstenaar verzamelt voor zijn archief, Het Internationaal Instituut voor de Conservatie, Archivering en Verspreiding van Andermans Herinneringen’, het ‘IICAVAH’. De ING Prize (€ 12.500) ging naar Philippe Van Wolputte, de BOZAR Prize naar Fabrice Pichat. De Emile & Stéphy Langui Prize (€ 12.500) wordt gedeeld door Félicia Atkinson en Céline Butaye. (www.youngbelgianartprize.com)

Metahaven, het ontwerpcollectief opgericht door Vinca Kruk (Leiden 1980) en Daniel van der Velden (Rotterdam 1971), heeft de vijfde editie van de Cobra Kunstprijs gekregen. Het wordt bekroond voor zijn experimentele, geëngageerde en interdisciplinaire werk, dat daarom volgens het Cobra Museum overeenstemt met de waarden van de Cobra-beweging. Aan de prijs is een bedrag van € 10.000 verbonden, en een tentoonstelling in het Cobra Museum. Volgens de jury (Xander Karskens, Saskia van Kampen, Domeniek Ruyters, Katja Weitering) is ‘het collectief Metahaven geïnteresseerd in de machtsstructuren die verborgen liggen achter de schijnbaar overzichtelijke vormgeving van onze digitale omgeving. Van der Velden en Kruk zijn daarin net zo goed onderzoeker en theoreticus als grafisch ontwerper. In hun projecten is er geen onderscheid meer te maken tussen deze verschillende bezigheden’. Zo werkte Metahaven aan een nieuwe grafische identiteit voor de klokkenluiders-website WikiLeaks, met t-shirts, mokken en sjaals. Eerdere winnaars van de prijs waren Joost Conijn, Johannes Schwartz, Gijs Frieling en Nathaniel Mellors. (www.metahaven.net en www.cobraprijsamstelveen.nl)

Op 15 juni is Seth Siegelaub tijdens een bezoek aan Bazel overleden. Siegelaub werd geboren in 1941 in New York en speelde in de jaren 60 een cruciale rol bij de opkomst van de conceptuele kunst, als galeriehouder, curator en uitgever. Hij werkte samen met kunstenaars als Carl Andre, Robert Barry, Douglas Huebler, Joseph Kosuth en Lawrence Weiner. Samen met John Wendler verzorgde hij in 1969 het bekende The Xerox Book, opgevat als een tentoonstelling in boekvorm, met bijdragen van zeven kunstenaars in telkens 25 pagina’s. In 1972 trok hij naar Parijs waar hij werkte als uitgever. Sinds 1980 woonde hij met Marja Bloem, oud-conservator van het Stedelijk Museum, in Amsterdam. In die periode vatte hij een specifieke belangstelling op voor textiel en zijn (sociale) geschiedenis. Zijn textielcollectie was de inspiratie voor de recente tentoonstelling Tradition in Marres, Maastricht, die nog tot 11 augustus loopt in de Grazer Kunstverein (Oostenrijk). Op het eind van de jaren negentig richtte Siegelaub de eenmansstichting Egress Foundation op, die kritisch moest bijdragen aan het onderzoek op, onder meer, het gebied van hedendaagse kunsttheorie, geschiedenis van textiel, tijd en oorzakelijkheid in de fysica. In De Witte Raaf nr. 150 verscheen naar aanleiding van de website van Egress als voorbeeld van een digitaal archief een interview van Koen Brams met Seth Siegelaub. In 2012 verscheen in Metropolis M nog een lang interview( http://metropolism.com/magazine/2012-no1/monnikenwerk-en-mooie-dingen).

PAK organiseert in samenwerking met verzekeringsmakelaar Concordia de eerste editie van de kunstwedstrijd Concordia Concours 2013. Kunstenaars tot 29 jaar die in België of Nederland verblijven, studeren of werken, kunnen tot 15 september hun werk indienen. De vereniging PAK werd in 2012 opgericht en organiseert tentoonstellingen in een ruimte in de gemeente Gistel, nabij Oostende. Daarbij komen uiteenlopende artistieke disciplines aan bod: schilderkunst, beeldhouwkunst, collage en fotografie, video, literatuur, theater, performance, muziek… Meer info www.pakgistel.be.

De Turing Foundation reikt elke twee jaar een som van € 450.000 uit aan een Nederlandse museum voor een toekomstige tentoonstelling. Voor deze derde Turing Toekenning werd een tentoonstellingsplan van Museum Boijmans Van Beuningen het hoogst gewaardeerd. Het museum organiseert volgend voorjaar de tentoonstelling Brancusi, Rosso & Man Ray – Framing sculpture. De focus zal daarbij liggen op de onderlinge samenhang tussen sculptuur en fotografie. Eerdere Turing Toekenningen gingen naar het Stedelijk Museum voor de tentoonstelling Mike Kelley (2009) en naar het Gemeentemuseum Den Haag voor de tentoonstelling Alexander Calder. De Grote Ontdekking (2011). Voor de Turing Toekenning 2013 dienden zeventien Nederlandse musea tentoonstellingsplannen in. Vier musea werden genomineerd: Museum Beelden aan Zee, Van Gogh Museum, Museum De Fundatie /Rijksmuseum Twente en Museum Boijmans Van Beuningen. (www.turingfoundation.org en www.boijmans.nl)

Het Cobra Museum voor Moderne kunst heeft tijdens een veiling bij Christie’s uit de collectie van Piet en Ida Sanders een piepschuimen figuur van Karel Appel aangekocht. Het titelloze werk uit 1967 was door Appel persoonlijk aan Piet en Ida Sanders gegeven  toen ze Appel bezochten in zijn pas aangekochte kasteel in Frankrijk . De teksten op de achterkant van ‘Untitled’ getuigen van de persoonlijke relatie tussen de kunstenaar, zijn toenmalige vrouw en het verzamelaarsechtpaar. In het Cobra Museum zal ‘Untitled’ zijn plek op zaal delen met onder meer Staande figuur uit 1947. (www.cobra-museum.nl)