Atelier van Lieshout
Terwijl andere kunstenaars zelfbewuste manoeuvres uitvoeren op de grens van toegepaste en autonome kunst, lijkt Joep van Lieshout als een van de weinigen in staat om die grens souverein te veronachtzamen. Het is alsof Van Lieshout leeft in een wereld vóór de zondenval, waarin de kunst zich nooit van het dagelijkse leven heeft vervreemd. Af en toe realiseert hij een autonome sculptuur zoals de Bioprick in de collectie van het Boijmans, maar het grootste deel van zijn productie bestaat uit meubels, toiletpotten, mobilhomes, woninginrichtingen en isoleercellen. Rond 1990 presenteerde hij simpele meubels en badkuipen van polyester die evenals de voorafgaande sculpturen van bierkratten nog konden worden gezien als een commentaar op de minimal art, maar Van Lieshout ontwikkelde gaandeweg een eigen esthetiek die door verleidelijke, soms hallucinatoire combinaties van materialen wordt gekenmerkt – hout, bontbekledingen, glasvezel en kunststof in kleuren zoals geel, oranje of turkoois… Vooral in de bizarre maar volstrekt functionele mobilhomes is deze benadering geperfectioneerd. In een galerie of museum doen zij altijd enigszins misplaatst aan; zij zijn de white cube-kunst voorbij. Van Lieshout heeft de griezelige vaardigheid om zijn interieurs een sterke psychische werking mee te geven – zo creëerde hij in een van de mobilhomes, de grote aanhangwagen La Bais-ô-drôme (1995), met de gecapitonneerde vloer, het dominante turkoois en enkele flessen aan de muur een sfeer van seksuele en alcoholische excessen. De laatste jaren thematiseert hij de invloed die de omgeving op de mens uitoefent met de kamertjes en helmen die zijn geïnspireerd op de door de omstreden seksuoloog Wilhelm Reich ontwikkelde theorie van de orgonen-energie. In een kleine ruimte die als ‘orgonen-accumulator’ functioneert kan men zich volgens Reich opladen met bio-energie en aldus ziekten bestrijden of voorkomen. De mogelijkheid tot proefondervindelijke tests biedt de overzichtstentoonstelling van Atelier Van Lieshout (onder deze naam presenteert hij tegenwoordig zijn werk) in Museum Boijmans Van Beuningen. In de kloeke catalogus, die als een handleiding is opgezet, zijn naast instructies voor de eigenhandige constructie van Van Lieshout-meubels en -bouwsels (niet voor commerciële doeleinden!) ook geïllustreerde adviezen voor het slachten van varkens en de verwerking van hun vlees aan te treffen.
Atelier Van Lieshout tot 16 november in Museum Boijmans Van Beuningen, Museumpark 18-20, 3015 CX Rotterdam (010/441.49.00).