width and height should be displayed here dynamically

Het museum van de 19de eeuw

Het Van Gogh Museum noemt zich op de affiches van Gustave Boulangers salonstuk Phryne – die onlangs bushokjes in het ganse land ontsierden – nadrukkelijk ‘Museum van de 19de eeuw’. Tot het museum dit najaar in verband met nieuwbouw en verbouwing wordt gesloten, is op de bovenverdieping nog een gedeelte te zien van de proefopstelling van de vaste collectie waar men enkele maanden geleden mee kwam. Deze opstelling trachtte de ambitie om ‘museum van de 19de eeuw’ te zijn hard te maken door keurig de bekende kunsthistorische categorieën te volgen: realisme, impressionisme, symbolisme… Het werd een pijnlijke mislukking, aangezien de collectie ondanks een aantal interessante aankopen van de afgelopen jaren gewoonweg te mager is om een dergelijk historisch verhaal te kunnen vertellen. Toeval of niet, Museum Boijmans Van Beuningen presenteert deze zomer zijn eigen collectie 19de-eeuwse kunst onder titel Het museum van de 19de eeuw. Wederom een faliekante mislukking, zij het met een geheel andersoortige opzet. In het Boijmans beseft men dat de gaten in de collectie het niet toestaan om de geschiedenisboekjes te illustreren: er is gekozen voor een niet-lineaire aanpak, waarin kunstwerken in een aantal thematische hokjes bijeen worden gebracht. Dit gebeurt op een wijze die ofwel van paniek tijdens het inrichten ofwel van volledige onkunde getuigt. In de afdeling Het romantische landschap vinden wij zowel Courbet als de italianiserende Hollander Josephus Augustus Knip; in de categorie Binnenshuis treffen we Toulouse-Lautrec aan naast brave genrekunst van Davis Bles. Het leggen van onverwachte dwarsverbanden kan vruchtbaar zijn, maar hier worden werken gecombineerd die weinig tot niets met elkaar te maken hebben. Zowel de belangrijke als de minder beduidende werken wordt daarmee onrecht aangedaan. Overigens is gesol met de woorden ‘museum van de 19de eeuw’ nogal dubbelzinnig als men bedenkt dat jaren geleden in Nederland een discussie is gevoerd omtrent de vraag of er niet een museum voor 19de-eeuwse kunst zou moeten komen, waarin de versnipperde bestanden uit de diverse musea zouden worden samengevoegd. Net als de proefopstelling in het Van Gogh Museum zou de presentatie in het Boijmans een aansporing moeten zijn om nog eens te overdenken of een Museum van de Negentiende Eeuw niet inderdaad uiterst wenselijk zou zijn. Want dit is natuurlijk een lachertje.

 

• Tot 6 september in Museum Boijmans Van Beuningen, Museumpark 18-20, 3015 CX Rotterdam (010/441.94.00).