Ilya Kabakov
Zijn 16 installaties-tentoonstelling in het Muhka stelt teleur, los van de dwingende vraag of deze zinvol is na grondige presentaties in Kortrijk, Otegem, Gent en Brussel. Van zijn in de catalogus geformuleerd voornemen om de zalen op lambrizeringshoogte grijsgroen te borstelen, heeft Kabakov uiteindelijk afgezien. Met een dergelijke behandeling wilde hij een provinciaal museumsfeertje creëren, maar dat heerst hier automatisch al. Bedoeling was om de rol van het object binnen zijn installaties een prominentere rol te geven. De nadrukkelijke herhaling van de aangewende middelen hiertoe ondergraaft gaandeweg deze intentie, ook al omdat de absurditeit van deze ‘didactische’ middelen doorgaans uitbundig floreert in het Muhka. We verklaren ons nader. Elke installatie op de lustig in hokjes verkavelde verdieping bestaat uit een of ander object, vervolgens een dranghek of een andere terreinafbakenende constructie (sokkel, controlecamera’s,…) en uiteindelijk een aan het object refererend tekstpaneel. Dat is een procedure die men in het Muhka doorgaans aantreft; een vislijndraad verhindert de doorgang naar een videoprojectie van Tony Oursler, een tekstblad bij een magnetisch werk van Panamarenko waarschuwt dragers van een pacemaker en kredietkaarten, naamkaartjes bij kunstwerken pogen aan de hand van een citaatje steevast de essentie ervan op te biechten enzovoort. Kortom het publiek loopt er in het Kabakov- en het Muhka-systeem even onverschillig bij. De groepering van Kabakovs installaties rond ‘biografische verhalen’, ‘artistieke pogingen van een psychiatrisch patiënt’ en dergelijke remediëren niet het gebrek aan samenhang tussen en de wisselende kwaliteit van de samenstellende delen.
Een hemelsbreed verschil blijkt er te zijn met Kabakovs The Palace of Projects, dit voorjaar gerealiseerd in The Roundhouse in opdracht van de Londense organisatie Artangel. Artangel heeft een stevige reputatie opgebouwd met de productie van kunstprojecten in jarenlange voorbereiding met onder meer Matthew Barney, Rachel Whiteread, Stephan Balkenhol en Gabriel Orozco. The Palace of Projects bestaat luidens de catalogus uit een te betreden houten raamwerk met twee verdiepingen in de vorm van een schelpvormige spiraal. De wanden zijn met plasticzeil afgespannen zodat sterke lichtpunten het geheel van buitenuit uitlichten. Binnenin verenigt dit bouwsel in vele compartimenten vijfenzestig maquettes, die men als toerist vluchtig kan bekijken of dankzij geëtaleerde teksten duchtig kan bestuderen. Deze maquettes verbeelden geen bestaande controlerende projecten, die trouwens meestal leiden tot repressie en zelfs totale vernietiging van de mensheid, of transportprojecten met het kenmerk ‘verder, hoger en sneller’. Neen, hoofdtoon is de idee van vrijheid en de verspreiding van sociale en persoonlijke mogelijkheden. Opgedeeld in de drie categorieën How to make yourself better?, How to make this world better? en How to stimulate the appearance of projects? etaleren denkbeeldige auteurs het ene na het andere heilvolle welzijnsproject. Sommige ervan zijn al te idioot om na te vertellen, maar andere klinken – alvast in mijn oren – erg vertrouwd en een uiteenzetting waardig. Hoofdbedoeling van The Palace of Projects is om naast huldebetuiging aan de geëtaleerde creativiteit, alle bezoekers (of cataloguslezers) ook te overtuigen van het belang van de eigen wensdroom.
• Nog tot 23 augustus loopt 16 installations in het Muhka, Leuvenstraat, 2000 Antwerpen (03/238.59.60) en nog tot 16 augustus wordt The Palace of Projects heropgesteld in de Upper Campfield Market in Manchester. De catalogus bij deze laatste werd uitgegeven door Artangel, St. John’s Lane 36, EC1M 4BJ London (0171/336.68.01).
