David Claerbout in het Centre Pompidou
De tentoonstelling David Claerbout (Kortrijk, 1969) in het Centre Pompidou is de aftrap van een wereldtournee die de kunstenaar achtereenvolgens in Boston, Sankt Gallen, Vancouver, Tilburg, Brisbane, Tokio en Taipei brengt. Hiervoor koos hij vijf werken, die in een sobere, maar zeer doeltreffende opstelling met elkaar een interessante relatie aangaan. Ze verschaffen een goed inzicht in zijn oeuvre, dat complexer is dan het in eerste instantie lijkt.
Fotografie en film hebben een vergelijkbare registrerende functie, maar wel volgens andere wetmatigheden, specifiek aan het medium. In de fotografie wordt een vluchtig moment vastgelegd. De film toont een tijdsverloop. De digitaal gemanipuleerde beelden van David Claerbout zetten deze zekerheid op de helling. Foto’s krijgen een tijdsverloop, terwijl in filmfragmenten een vluchtig moment wordt vastgelegd.
Architectuur speelt in het werk van David Claerbout een belangrijke rol. Of het nu gaat om de inkomhal van een modernistisch kantoorgebouw in Shadow Piece (2005), de beroemde villa van Rem Koolhaas in Bordeaux Piece(2004), een landhuis in Long Goodbye (2007), de betonnen pijlers van een verkeersknooppunt in Houston in The Stack (2002) of sociale woningen in Sections of a Happy Moment (2007), steeds is de architectuur aanleiding tot het zorgvuldig observeren van het licht. Hij onderzoekt hoe het licht zich in de gebouwen en constructies ‘voortbeweegt’, hoe de volumes en de ruimten afzonderlijk en afwisselend verduisterd worden of, integendeel, worden uitgelicht en bepaalde details, zoals de slapende zwerver in The Stack, tevoorschijn komen. Hierbij maakt hij zowel gebruik van zijn eigen observatievermogen als van onze verbeelding.
In het Centre Pompidou stelt David Claerbout de vijf werken in dezelfde ruimte op. Door gebruik te maken van transparante schermen krijgen zijn video’s een ruimtelijke werking, die niets meer van doen heeft met de klassieke filmprojectie. In het Centre Pompidou toont David Claerbout de vijf werken in dezelfde ruimte. Hierdoor ontstaat er een boeiende dialoog waardoor ook de constanten van zijn werk duidelijk herkenbaar worden: het gebruik van de architectuur als module voor de verandering van het licht en de verandering van het licht als middel om de tijd ‘zichtbaar’ te maken – al spreekt Claerbout liever van het ‘tastbaar’ maken van de tijd.
Ook de twee nieuwe werken beantwoorden aan de gekende premissen. Sections of a Happy Moment toont tegen de achtergrond van een sociale woonwijk een moment van huiselijk geluk. Twee Chinese kinderen spelen met een bal terwijl hun ouders en grootouders toekijken. De scène werd door talrijke camera’s vanop verschillende plaatsen en afstanden geregistreerd. De projectie bestaat uit 180 opnames van dat ene moment, waardoor deze stilstaande beelden, bijna letterlijk sculpturen, een tijdsverloop krijgen. Een tijdsverloop dat even artificieel is als de beelden zelf. De personages werden in de studio gefotografeerd, terwijl de architectuur een digitale reconstructie is van sociale woningen uit de jaren ’50.
Het recentste werk, Long Goodbye, toont een vrouw die uit haar woning komt en de trap afdaalt naar een lager gelegen terras. Bij het zien van de camera lacht ze vriendelijk en zwaait ze langzaam met haar hand ten afscheid. Op dat moment trekt de camera zich, als een gluurder die zich betrapt voelt, langzaam terug. Omdat het moment gefilmd werd bij zonsondergang wordt het licht geleidelijk gedempt. Hoe verder de camera zich terugtrekt, hoe meer van het wonderlijke huis zichtbaar wordt, maar hoe moeilijker het te zien is.
• David Claerbout tot 7 januari in Centre Pompidou, Place Georges Pompidou, Parijs (01/44.78.12.33; www.centrepompidou.fr).
