Hiroshi Sugimoto
Nogal wat fotografen hebben nooit tijd. Ze maken er zich met 1/125ste van een seconde of minder van af. Anders is wat ze dachten gezien te hebben onherroepelijk voorbij, denken ze. Garry Winogrand was zo’n fotograaf en na zijn dood liet hij een hele batterij plasticzakken na, volgestouwd met filmrolletjes die nooit tot in zijn donkere kamer raakten. Andere fotografen gaat het juist om de duur, het verloop van de tijd. Hiroshi Sugimoto (1948) is zo’n fotograaf die tijd van wachten heeft. In 1995 biedt hij in het boek Time Exposed een overzicht van de denkrichtingen die zijn fotografisch project tot dan zoal uitgaat. In zijn Film-Theaters bijvoorbeeld laat hij de sluiter van zijn houten camera naar 19de-eeuws model voor de hele duur van een film openstaan. Alle geprojecteerde filmbeelden samen hogen het filmscherm op tot een hel wit vlak. Een gat in het beeld. Het felle licht dat van de schermen kaatst, geeft ook in mineur de omgeving te zien: barokke balusters of watervallen van gordijnen in art deco-filmtempels of de onvoorspelbare constructies die de filmschermen van drive-in-bioscopen overeind houden. Geen mens te zien. Evenmin in de serie van de Wax Museums, beelden die Sugimoto maakte van de realistisch bedoelde ensceneringen bij Madame Tussaud in Londen of in het Californische Movieland Wax Museum. Hij doet daarbij geen enkele moeite om de illusie overeind te helpen houden. Scherp en accuraat wijst hij ons op het naïeve en morbide loopje dat hier met de geschiedenis genomen wordt. Door ze te fotograferen. Verwant hiermee zijn de Dioramas, eveneens glasheldere opnamen van de illusionistische kijkkasten die in natuurhistorische musea de evolutie van het leven op aarde aanschouwelijk willen maken. Van de primaire levensvormen in de diepzee tot een gezellig samenzijn onder Neanderthalers. Wetenschap hyperrealistisch vormgegeven door decorbouwers. Net als hun wassen collega’s worden deze artificiële invullingen van de oertijden ontmaskerd als illusies, als onredelijke en steeds tot mislukken gedoemde pogingen om vat te krijgen op de geschiedenis door ze in voorstellingen te gieten. Om vat te krijgen op de tijd, plaatst men de dingen erbuiten, maar elke poging om te reconstrueren wat voorbij is, is in wezen vergeefs en pathetisch, zegt Sugimoto. De Day Seascapes en de Night Seascapes vormen een soort synthese. Deze ‘portretten’ van zowat alle wereldzeeën zijn enkel door hun titel geografisch situeerbaar, al gaat het daar duidelijk niet om in deze minimale foto’s. Veeleer om een samenbrengen van herhaling en tijdloosheid. Hiroshi Sugimoto probeert water en lucht te fotograferen alsof én zoals ze er altijd geweest zijn.
• Recente Night Seascapes zijn tot 18 april te zien bij Galerie Rodolphe Janssen, Livornostraat 35, 1050 Brussel (02/538.08.18).
