width and height should be displayed here dynamically

Joel-Peter Witkin

Terwijl je zou denken dat het werk van deze morsige vijftiger uit Albuquerque, New Mexico inmiddels een welverdiend vergeten leven leidt op de hoogste boekenplank van een aantal vermoeide freakshow-estheten, haalt het Cultureel Centrum van Brugge een hele lading Witkinfoto’s in huis. Niet alleen omdat hij, luidens het persbericht, samen met Andres Serrano, tot de meest ophefmakende fotografen van het moment behoort, maar bovenal omdat hij “één van de fantastische of visionaire kunstenaars van het eind van het huidige millenium blijft”. Zal wel. Welkom bij de tijdloze top 100. Waar Witkin aanvankelijk in de jaren ’70, met nauwelijks verholen adoratie voor Weegee en Diane Arbus, een aantal surrealistisch aandoende series maakt, trekt hij zich vanaf de jaren ’80 vrijwel uitsluitend terug in zijn studio om er op een claustrofobisch vierkant formaat, ‘terribele’ mise-en-scènes te registreren. Zijn opnamen ondergaan in de donkere kamer een serie manipulaties en martelingen: van het ongeremd bekrassen met scheermesjes en naalden tot het wellustig besprenkelen met was. ‘Sluimerende geesten’ (Gods from Earth and Heaven is de titel van een Witkinboek uit 1989) wil de kunstenaar zodoende wakker maken en tegelijk bevestigt hij er zijn wantrouwen mee tegenover de steriele moderne fotografische techniek; hij weet zich meer verbonden met de 19de-eeuwse pioniers die elk hun eigenste chemisch gevecht met de fotografie aangingen. Wat Witkins beelden te zien geven, zal echter voor menig pionier, ook zij die zich in de vorige eeuw al in de sterfhuizen en hospitalen ophielden, ondenkbaar zijn geweest. Doodgeboren kinderen en al dan niet integrale lijken, misvormde mensen, zieken, kermisfreaks en fetisjisten poseren naakt en worden ingepast in eindeloze vanitas-taferelen, die niet zelden overlopen van de allesbehalve subtiele kunst- en fotohistorische verwijzingen. Een dissonante symphonie pathétique van het abjecte. Kan een enkel, zorgvuldig uitgekozen Witkin-beeld zonder franjes ons nog weleens uit onze sokken slaan, dan biedt het vooruitzicht op een hele tentoonstelling een gerede kans op een overdosis macabere kitsch.

 

• Joel-Peter Witkin: van 24 januari tot 1 maart in de Bogardenkapel, Katelijnestraat 86, 8000 Brugge (050/44.30.40). Van 25 januari tot 28 februari in galerie De Lege Ruimte, Citadellaan 48, 9000 Gent (09/221.82.10).