Koloniale fotografie
Sinds 1960 lag het archief van de BKU/UCB (Belgische Koloniale Unie/Union Coloniale Belge) in de Stassartstraat in Brussel, er op zijn minst vergeten en verwaarloosd bij. In de herfst van 1982 mocht een BTK-ploeg (in Nederland ‘Melkertbanen’) aan de slag om deze bibliotheek uit te pluizen. Ze vonden niet enkel een tienduizendtal boeken en tijdschriften uit de periode 1885-1960, maar ook een grote collectie glasnegatieven. De meeste aandacht ging echter uit naar het inventariseren van de bibliotheek, die uiteindelijk in 1985 aan het Afrikaans museum te Namen in depot gegeven werd. Het fotomateriaal diende vooral op persoonlijk initiatief te rekenen om geïnventariseerd te raken, wat nochtans de voorwaarde was van het Museum voor Fotografie in Antwerpen om de collectie in depot te willen nemen. Resultaat is inmiddels wel dat het fotografiemuseum hiermee zowat de enige koloniale fotocollectie die ‘ontsloten’ werd, in huis haalde.
De meeste foto’s blijken gemaakt tussen 1885 en 1940 door Belgen in de Belgische kolonies. Vanaf 1912 werden dergelijke foto’s door de Belgische Koloniale Unie samengebracht, met de bedoeling om de aanwezigheid van de Belgen in Afrika als beschavingswerk aan te prijzen en te legitimeren. Het overgrote deel van dit fotomateriaal dat sinds 1885 naar ons land kwam, werd door niet-beroepsfotografen gemaakt: militairen, zakenlui, industriëlen, kolonisten, toeristen. De geprivilegieerde klasse die tijdens hun verblijf in Afrika tijd en geld hadden om het thuisfront met nooit geziene, soms ongelooflijke beelden te verbazen. Om te vermijden dat dit ‘informatie- en propagandamateriaal’ een slapend archief blijft, werd recent door Guido Convents van het OCIC een beknopte selectie gemaakt die onder de titel Koloniale fotografie omstreeks 1900 een aantal culturele centra aandoet. Het zou mooi zijn, mocht het Museum voor Fotografie en/of het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika met dit materiaal – waaronder zich bijvoorbeeld ook een reeks uit 1900-1903 bevindt over de gruwelijkheden in de Onafhankelijke Kongo Staat – een ruimer en duidend project opzetten. Dat zou, op zijn zachtst gezegd, tot hun opdracht dienen te horen.
Koloniale Fotografie omstreeks 1900: van 13 mei tot 10 juni in het Cultureel Centrum Leopoldsburg, Kastanjedreef 1, 3970 Leopoldsburg (011/34.65.48).