Life is a bitch
Terwijl de tentoonstellingen van De Appel vaak onder cerebrale steriliteit gebukt gaan, wordt nu nadrukkelijk Het Echte Leven uitgestort in de witte tentoonstellingszalen. Meer dan een geval van overcompensatie is de opzet van Life is a Bitch echter op het opportunistische af trendgevoelig. Kunstenaars die ‘hun eigen, intieme leefomgeving zonder enige terughoudendheid tot onderwerp maken’, compleet met ervaringen die ‘rauw, wrang, wreed en soms pervers’ overkomen: wat Charles Saatchi kan, kunnen wij ook! Jonge Britten mogen dan ook niet ontbreken: uiteraard is Richard Billingham present met zijn foto’s van zijn onvoorstelbaar groezelige zelfkant-familie. Hoe sterk zijn foto’s vaak ook zijn, Billingham participeert toch in de Jerry Springer-cultuur van de enscenering van authenticiteit, van het uitstallen van goed verkoopbare problemen en ellende. De hedendaagse intimiteitskunst participeert in een tendens om, in een pluralistische samenleving waarin steeds minder overtuigingen en ervaringen door grote groepen worden gedeeld, terug te grijpen op de meest basale onderwerpen – seks, dood, enzovoort. Nu geeft Billingham zijn familieleden een soort waardigheid die in media-exploitaties ontbreekt, maar onproblematisch is zijn onderneming niet: de ellende wordt hoe dan ook pittoresk. Een andere afgevaardigde van de Brit Art is Tracey Emin, wier pathologische voortbrengels in ieder geval confronterend en minder gemakkelijk consumeerbaar zijn dan de foto’s van Billingham. Emin en haar collega-exhibitioniste Elke Krystufek zijn als kunstenaarstype onttoverde versies van het getourmenteerde genie à la Van Gogh: het geloof in de kunstenaar als verlosser en in de kunst als iets verhevens is verdwenen, alleen de ellende is overgebleven. Naast de esthetische perversiteiten van Nobuyoshi Araki en de shock-schilderijen van Roland Ophuis is in De Appel voorts Tracey Moffatt present, wier films misschien thematische overeenkomsten vertonen met het werk van de overige deelnemers aan Life is a Bitch, maar de hijgerige authenticiteitscultus ontbreekt bij Moffatt gelukkig volledig.
• Life is a Bitch nog tot 25 oktober in De Appel, Nieuwe Spiegelstraat 10, 1017 DE Amsterdam (020/625.56.51).
