Mueck, Ron

Het werk van Ron Mueck is theatraal spectaculair. Het sorteert effect. Zijn personages zijn enerzijds zeer herkenbaar, anderzijds zorgen de schaal, ofwel zeer groot ofwel zeer klein, en het obsessionele detailrealisme voor enige verwarring en vervreemding. Observatie, kennis en vakmanschap worden in zijn werk bewonderd en maken samen met zijn virtuoze vormgeving deel uit van zijn succes. Toch is Mueck meer dan de ordinaire poppenmaker waarvoor hij door sommigen wordt versleten.

Ron Mueck (Melbourne, 1958) begon zijn carrière als maker van marionetten voor kindertelevisieprogramma’s en speciale effecten voor hollywoodfilms. Eind jaren tachtig vestigt hij zich in Londen, waar hij onder andere meewerkt aan Sesamstraat en de Muppet Show. Pas in 1996 komt hij via zijn schoonmoeder, de schilder Paula Rego, in de kunstwereld terecht. Voor haar maakte hij een hyperrealistische Pinocchio die ze als model gebruikte voor haar schilderijen.

Voor de tentoonstelling in de Fondation Cartier maakte Ron Mueck vijf nieuwe werken. Ze vullen zonder problemen de twee galerijen op het gelijkvloers. Zijn bijna drie meter hoge Wild Man past mooi in de glazen ruimte. Hij is van buitenaf te zien, en tegelijk plaatsen de planten in de tuin hem in een vreemd environment. Hij zit naakt op een tabouret en kijkt met zijn grote ogen wild om zich heen. Spooning Couple zorgt voor het contrapunt: een miniatuur van twee halfnaakte figuren die als lepeltjes in elkaar passen en rustig op een sokkel liggen te slapen. Tussen beide werken in hangt een Mask van een zwarte vrouw.

De tweede zaal is theatraler. Ze bevat een reusachtige vrouw in bed en twee miniatuuroudjes die rustig staan te keuvelen. Door het gebruik van attributen, zoals de lakens van het bed en de netjes uitgezochte garderobe van de oude vrouwtjes, worden zijn beelden narratiever en anekdotischer.

Ron Mueck interesseert zich uitsluitend voor de menselijke figuur. Zijn modellen zitten doorgaans in ongemakkelijke, weinig gracieuze houdingen. Hun meestal naakte huid is zodanig minutieus weergegeven dat elke ader, elke rimpel en elk haartje als het ware wordt uitvergroot. De exactheid maakt deze lichamen van een gruwelijke schoonheid.

De beelden van Ron Mueck zijn gebaseerd op een dubbel vervreemdingseffect. Enerzijds zien ze er door het extreme detailrealisme zeer levendig uit, maar anderzijds komen ze door de schaalverandering, miniaturen of levensgroot, onrealistisch over. Ze zijn tegelijk echt en vals, levend en levenloos, reëel en een product van de verbeelding.

Toch is de gelijkenis niet het doel van zijn werk. Met uitzondering van de kleine reeks ‘maskers’ maakt hij geen portretten. De werkelijkheid benadert hij op een klinische manier. Zijn onderwerp is het menselijk lijden, zowel fysiek als psychisch, dat het gevolg is van geboorte, ouderdom en dood. Het zijn onderwerpen die dan ook zeer expliciet behandeld worden in beelden van een baby, een zwangere vrouw of van zijn dode vader. Ze zien er zeer levendig uit, maar tegelijk ook doods.

Hij behandelt de klassieke thema’s van de kunst – “about suffering they were never wrong, the old masters” – en ook zijn techniek is klassiek. Eerst boetseert hij zijn beelden in klei. Via mallen worden de beelden dan afgegoten in met pigment gemengde glasvezel en silicone. Maar ook de schaalverandering is niets nieuws. Zo is de David van Michelangelo meer dan vier meter hoog, deze van Donatello amper anderhalve meter. De sculpturale weergave van de menselijke figuur is altijd uitgegaan van een verschillende schaal. Maar met de hyperrealistische weergave van de menselijke figuur bij Ron Mueck, komt ons abstractievermogen in het gedrang. Zijn werk is geen reproductie meer, maar een imitatie, of beter, de illusie ervan.

•• Ron Mueck tot 19 februari in de Fondation Cartier, 261 boulevard Raspail, 75014 Parijs (01/42.18.56.52, www.fondation.cartier.com).