Scratches on the surface of things
Hoewel deze tentoonstelling als ondertitel Aanwinsten hedendaagse Amerikaanse Kunst heeft, is zij in feite al bijna historisch van opzet. Hier wordt niet zozeer actueel beleid getoond, als wel een hoofdstuk in de aankooppolitiek afgesloten. De fixatie op Amerika, die jarenlang het beleid van conservator Karel Schampers kenmerkte, is in de praktijk al verlaten nu niet meer kan worden volgehouden dat de Verenigde Staten hét brandpunt van nieuwe ontwikkelingen zijn. Scratches on the Surface of Things, waarin overigens ook werk van enkele Canadese kunstenaars wordt getoond, getuigt van een zeer consistent beleid. De appropration van beelden uit de populaire cultuur en de massamedia speelt bij een aantal kunstenaars een hoofdrol – zo eigent Richard Prince zich foto’s uit onder meer ranzige biker-tijdschriften toe. Van Cady Noland is een prachtig ensemble aangekocht met enkele aluminium-werken waarop dubieuze of tragische figuren uit de Amerikaanse geschiedenis zijn gezeefdrukt: William Randolph Hearst, Betty Ford, Charles Manson-volgelingen. Sherrie Levine richt zich met haar toeëigeningen op de high art; van haar bezit het Boijmans onder meer een tekening naar Matisse. Ook is er een reeks foto’s van Louise Lawler, waarin wordt ingezoomd op details van kunstcollecties en veilinghuizen. De kunstwereld wordt eveneens geanalyseerd in Stephen Prina’s minimalistische sculptuur van een houten sokkel waarop in kartonnen dozen het mailing-bestand van het Boijmans is uitgestald, en in Andrea Frasers hilarische video Museum Highlights. A Gallery Talk.
Naast Cady Noland behoort Cindy Sherman tot de kunstenaars die het best zijn vertegenwoordigd. Van haar bezit het museum drie prachtige zogeheten centerfolds uit 1981 (eenzame, aan de grond, op de bank of op bed gekluisterde vrouwen), maar ook onder meer een prachtige recente horrorfoto. In tegenstelling tot het latere werk van Sherman is het meeste werk in Scratches on the surfaces of things formeel ingetogen: fotografie overheerst, vaak zwart-wit, net als de letter- en ornamentschilderijen van Christopher Wool. De keuzes die zijn gemaakt, zijn zó samenhangend dat het totaal een tikkeltje saai is. Het grote Fremdkörper is het werk van Matthew Barney: extravagant, suggestief, met mythologische en symbolische rimram overladen. Barney – een exponent van de nieuwe tijd, de era Dercon – onderbreekt de monotonie, maar op een twijfelachtige wijze: hij is een kunstenaar die de conceptuele benadering van de kunstenaars in Scratches on the Surface of Things perverteert door de goegemeente quasi-diepzinnige raadsels omtrent modieuze obsessies voor te houden, tergend oninteressant uitgevoerd om te benadrukken dat het om belangrijke zaken gaat. Dan liever naar Jorge Pardo’s prachtige leestafel. Hopelijk ligt daar niet alleen literatuur over Barney.
• Tot 4 oktober in Museum Boijmans Van Beuningen, Museumpark 18-20, 3015 CX Rotterdam (010/4419400).
