Someone else with my fingerprints
De Duitse titel van deze als beeldessay opgevatte tentoonstelling en publicatie luidt: Die Nerven enden an den Fingerspitzen. Op de uitnodiging en de persmap prijkt een foto uit 1958 van een nest wilde eendjes die, zich van geen experimenteel kwaad bewust, duchtig achter een houten nepeend aan waggelen. Fotograaf en verzamelaar Wilhelm Schürmann wil met dit project onder meer duidelijk maken hoe veranderingen in de opeenvolging en de samenhang van beelden doorwerken in de betekenis en de interpretatie ervan. Uitgerekend in het tijdperk van de digitale media en hun ongebreideld manipulatief arsenaal, verkiest hij dat te doen met analoge beelden. Alle ‘soorten’ foto’s genieten daarbij voor hem een gelijkwaardig statuut, of ze nu uit een wetenschappelijke, mode, film, documentaire of pers-context stammen. De fotografiegeschiedenis bevat immers talloze van deze beelden die algemeen bekend zijn, die niet als ‘kunst’ gedacht waren, maar bedoeld om gebruikt te worden binnen de meest uiteenlopende circuits. Het lijkt Schürmann nu juist interessant om na te gaan welke verschuivingen zich voordoen, wanneer deze foto’s tentoongesteld worden in het beladen veld van de kunstwereld. “De beelden bewegen zich dan tussen fotografische readymade en narratief document,” stelt hij, “ze staan ten dienste van de identiteit en de identificatie.” Maar, hoe je ook bij een bepaald beeld terechtkomt, welk beeld je daarna bekijkt en hoe die beelden mekaar beïnvloeden, uiteindelijk lijkt het toch neer te komen op: what you see is what you want to see. Schürmann: “De fotograaf volgt zijn motief, de natuur, mensen, de mode, de machthebbers, de ‘voorbeelden’. De wilde eend volgt Konrad Lorenz of een houten nepeend. Wij volgen de beelden van Hollywood, de media of de kunst. Zij brengen ‘nabeelden’ voort. Nach dem Bild ist vor dem Bild”. Enzovoort, enzovoort. Wilhelm Schürmann lijkt in zijn woordkeuze niet minder tomeloos associatief als in de ‘selectie’ van zijn beelden. Die reikt van Bill Brandt tot Nobuyoshi Araki, van Barbarella tot Frankenstein. Ten geleide krijgen we in de publicatie vooraf nog een soort jump-tekst mee, die ons heen en weer laat springen tussen noties als ‘Semiotization’, ‘Connectivity’ of ‘Rhizome’, tussen zinnetjes van Lacan, Deleuze, Derrida of Barthes. En achterin het boek vind je in de vorm van voetnoten commentaar bij of informatie over enkele van deze zowat 150 foto’s. Ingeval we er compleet naast mochten gezeten hebben…
• Someone else with my Fingerprints: nog tot 19 april in Die Photographische Sammlung/SK Stiftung Kultur Im mediapark 7, 50670 Köln (0221-226.5900) http://www.sk-kultur.de; van 25 april tot 7 juni gaat de tentoonstelling naar het Kunstverein in München.