Bruce Nauman
Hoewel het vijftien afzonderlijke werken zijn, is het geheel van Bruce Naumans serie Untitled (fifteen pairs of hands) uit 1996 méér dan de som der delen. Museum Boijmans Van Beuningen toont nu de complete reeks van vijftien afgietsels van Naumans handen. Ze grijpen en knijpen elkaar of ze raken elkaar bij de vingertoppen aan: de indruk is er een van gespannenheid, zelfs van neurotische, dwangmatige activiteit. Als men de houdingen probeert na te bootsen, merkt men dat ze nogal ongemakkelijk en verre van natuurlijk zijn. Wellicht moeten deze handen echter als autonoom worden beschouwd, als ledematen zonder meester. Deze hypothese wordt bevestigd door het ene paar waarbij de onderarmen op elkaar aansluiten en zo een bizar, slechts uit twee handen en een verbindingsstuk bestaand organisme vormen. De autonomie van de handen wordt ook benadrukt doordat de dunne witte standaards waarop ze zich bevinden, contrasteren met de lichamelijke presentie van de afgietsels, die uit met nikkel gelegeerd brons bestaan en een glimmende, lichtbruine kleur hebben. Hun autonome uitstraling benadrukt echter ex negativo toch het subject waarvan ze zich kennelijk hebben losgemaakt – een voor Nauman typerende evocatie van aangetaste subjectiviteit, resulterend in obsessief gedrag dat doet denken aan de monotonie van industriële productieprocessen. Een recente video van Nauman toont het hoofd van de kunstenaar dat op twee monitoren (op de onderste verschijnt het beeld ondersteboven) op en neer springt terwijl hij eindeloos, alsof hij blaft, het woord work herhaalt. De vijftien paar handen in het Boijmans kunnen evenmin stilzitten: het is alsof een onhoorbare stem ze zinloze commando’s toeroept.
Untitled (fifteen pairs of hands) tot 26 oktober in Museum Boijmans Van Beuningen, Museumpark 18-20, 3015 CX Rotterdam (010/441.49.00).
