width and height should be displayed here dynamically

Aanwinsten Het Domein Sittard, Stadsgalerij Heerlen, Bonnefantenmuseum Maastricht

Drie musea in Nederlands-Limburg presenteerden deze zomer een keuze uit hun aanwinsten hedendaagse kunst van de afgelopen twee jaar. Een collectie in beweging in de Stadsgalerij Heerlen loopt nog tot 27 oktober. De titel verwijst onder meer naar de verhuizing die de Stadsgalerij te wachten staat: begin 2003 trekt men naar het zogenaamde Glaspaleis. Op het oude adres worden nu een twintigtal recent aangekochte werken (vooral schilderijen) van hedendaagse Nederlandse kunstenaars voorgesteld. In totaal verwierf De Stadsgalerij de afgelopen twee jaar 24 werken, en kreeg men er drie. Op de lijst staan Roy Villevoye, Aad de Haas, Ben Akkerman, Fons Haagmans, Toon Verhoef, Ingeborg Meulendijks, Robert Zandvliet, Erzsébeth Baerveldt, JCJ Vanderheijden, Romy Finke, Steven Aalders, Jan Andriesse, David Bade, Twan Janssen, Han Schuil, Gé-Karel van der Sterren, Aline Thomassen, Koen Vermeule en Marc Volger.

Eén van de meest opvallende aanwinsten is het videowerk Pieta (1992, 12 minuten) van Erzsébeth Baerveldt. Op een onscherp en korrelig beeld zien we hoe de kunstenares een vrouwenfiguur naar haar evenbeeld boetseert. Wanneer ze het beeld heeft afgewerkt, zien we haar – onder begeleiding van de achterstevoren gespeelde en daardoor meeslepende muziek van de film Andy Warhol’s Dracula (1974) – worstelen om de figuur rechtop te zetten op de werktafel. Wanneer dit eindelijk gelukt is, loopt ze weg van haar creatie en neemt plaats achter de camera. Dan schrik je: de witte naakte vrouw valt voorover op de grond. De camera volgt de val; de nog zachte klei blijkt helemaal ingedrukt, de vrouw is haast onherkenbaar geworden. Daarop komt Baerveldt weer in beeld, een tweede keer worstelend om het beeld weer op de tafel te leggen; maar door het trekken en sjouwen wordt de figuur alleen maar vormlozer. Wanneer ze uiteindelijk alle stukken op de tafel heeft gekregen, begint ze de onderdelen weer tot een geheel te boetseren.

Museum Het Domein in Sittard gaat er prat op kort op de bal te spelen. Met trots meldde het museum deze zomer dat het de eerste Nederlandse museumtentoonstelling van de Hongaars-Amerikaanse kunstenares Rita Ackermann presenteerde. Onder de titel Snowfall in August werden daar een vijftiental werken van Ackermann tentoongesteld, onder meer grote muurschilderingen die bestaan uit enkele kleurvlakken en waarin een steeds weerkerend meisjesgezicht haast het enige figuratieve element vormt. Het Domein zal uit het tentoongestelde werk verscheidene kleine ronde beschilderde tegels aankopen, dit ter aanvulling van het reeds in 2001 verworven And Then Everything Turned in Black. In totaal kocht het Domein de laatste twee jaar meer dan tachtig werken van zo’n vijfentwintig verschillende kunstenaars aan, waaronder Marlène Dumas, Mathieu Knippenbergh, Lidwien van de Ven, Ed Templeton, Aernout Mik, Paul Andriesse, Hans Lemmen, Germaine Kruip, Robert Lambermont, Sanne Peper, Désiree Dolron, Berlinde De Bruyckere, Henk Eberson, Norbert Fiddelers, Jennifer Tee, Emmanuelle Mafille, Job Koelewijn, Willem Oorebeek, Sara Blokland, Liza May Post, Hans van Houwelingen, Wouter van Riessen en Meschac Gaba.

In het Bonnefantenmuseum te Maastricht is naast de vaste collectie hedendaagse kunst ook een tentoonstelling van de Duitser Neo Rauch te zien, de winnaar van de kunstprijs The Vincent 2002. Het Bonnefanten is van plan er werk uit aan te kopen. Rauchs werk herinnert aan comic strips, jaren vijftig billboards en communistische esthetiek, terwijl het toch op een interessante manier onplaatsbaar blijft. Jammer genoeg heeft het Bonnefantenmuseum in een uit de hand gelopen uitwerking van de link met comic strips, meerdere zalen gevuld met de ‘lievelingsstrips’ van Neo Rauch. De tocht langs ontelbare covers van de oude Duitse stripserie Mosaik mondt uit in een leeszaal waarvan de inrichting de bezoeker de vraag doet stellen of het museum de stripverwijzing in Rauchs werk uitbuit in de hoop kinderen en dus ouders naar het museum te lokken. In een kleuterklas-achtige ruimte kan men strips lezen die Rauch zouden hebben geïnspireerd, terwijl andere verwijzingen in zijn werk – bijvoorbeeld naar de utopische samenleving van de jaren vijftig – onbesproken blijven.

In april 2002 verwierf het Bonnefantenmuseum twee Museummobielen van Atelier van Lieshout (AVL, onder leiding van Joep van Lieshout). Net zoals in de Mobile Homes of de abortusboot Women on Waves combineert AVL hier kunst en functionaliteit. De Museummobielen zijn mobiele lederen fauteuils uitgerust met minibar. De bedoeling is dat de bezoeker van Bonnefanten er ook echt mee door het museum rijdt, maar op de dag van mijn bezoek was de ene museummobiel defect en de andere niet opgeladen (“Vergeten”, lacht de suppoost).

Naast werk van deze twee kunstenaars kocht het Bonnefantenmuseum de laatste twee jaar zo’n veertig werken van een vijftiental verschillende kunstenaars, zijnde Gary Hume, Roy Villevoye, Norbert Grunschel, Paul Drissen, Roman Signer, Stan Klamer, Rik Meijers, Lily van der Stokker, Patrick Van Caeckenbergh, Fons Haagmans, Suchan Kinoshita, Maries van Osch en Gialt Lemmens.

Wanneer je de drie musea vergelijkt, dan blijkt groter niet noodzakelijk beter. Het Bonnefanten koopt minder werk aan van minder verschillende kunstenaars. Terwijl kleine musea zoals Het Domein en De Stadsgalerij echter geregeld weten te verrassen, doet het beleid van het Bonnefanten nogal willekeurig aan. De grote zalen zijn soms verlaten, andere keren letterlijk volgepropt met tientallen foto’s die drie hoog en met twintig naast elkaar hangen. Soms is het de overdonderende hoeveelheid die leidt tot verveling en moedeloosheid, andere keren eenvoudigweg het tentoongestelde werk zelf. Uiteraard kan ook tegen het verzamelbeleid van de andere musea een en ander worden ingebracht. Zo verzamelt de Stadsgalerij Heerlen ook wel werk van Nederlandse schilders die al bij zoveel andere musea gretig aftrek vinden. Het neemt niet weg dat Bonnefanten haar centrale plaats in de regio niet echt weet waar te maken.

 

• Een collectie in beweging loopt nog tot 27 oktober in de Stadsgalerij Heerlen, Raadhuisplein 19, 6411 HK Heerlen (045/560.44.49).

• Neo Rauch, nog tot 6 oktober in Het Bonnefantenmuseum, Avenue Ceramique 250 (043/329.01.90).