Game On
De laatste tijd staan computerspellen volop in de belangstelling. Kranten publiceren er artikelen over, academici bestuderen ze, musea stellen ze tentoon. Rob van Leeuwen, directeur van FAXX, podium voor hedendaagse kunst in Tilburg, vond dat het tijd werd om dit cultuurfenomeen ook in een Nederlands museum te belichten. Daarom organiseerde hij de Tilburgse editie van de tentoonstelling Game On. The History, Culture and Future of Videogames die door de Barbican Gallery in Londen werd ontwikkeld.
De tentoonstelling is ingedeeld in twaalf secties die elk een ander aspect van het digitale spel belichten, zoals bijvoorbeeld de geschiedenis, de ontwikkeling en marketing, de relatie met cinema en de toekomst van computerspellen. Er is dus zowel aandacht voor het historische als voor het culturele perspectief. Maar eigenlijk biedt Game On vooral een historisch overzicht van 1962 – toen Steve Russells Spacewar! op de markt kwam – tot vandaag.
Door deze tentoonstelling in een centrum voor hedendaagse kunst te presenteren, suggereert Van Leeuwen dat computerspellen een artistiek gehalte hebben, of dat er tenminste raakvlakken zijn met hedendaagse kunst. Zelf verwijst hij naar de geschiedenis van de film, die ook een lange weg moest afleggen vooraleer geaccepteerd te worden als kunstvorm. Het blijft echter een feit dat men films doorgaans niet in een museum gaat bekijken, maar in de bioscoop of thuis. Zo zijn ook games, of ze nu ‘kunst’ zijn of niet, in de eerste plaats spelen, en die spelletjes speel je thuis, in een internetcafé, bij vrienden of in een speelhal. Worden ze toch in een ruimte voor hedendaagse kunst getoond, dan mag je tenminste hopen dat de wisselwerking met de brede hedendaagse cultuur – waartoe ook de hedendaagse kunst behoort – de volle aandacht krijgt. Uitgerekend dit aspect blijft echter onderbelicht, ook al belooft de titel van de tentoonstelling het tegendeel. Nochtans valt over die wisselwerking veel te zeggen. De invloedssfeer van computerspellen is niet beperkt tot het ludieke en educatieve. Computerspellen spelen ook een rol in de culturele, sociale en militaire wereld alsook in de zakenwereld. De homo ludens is niet alleen herboren, hij is tot in alle domeinen van het maatschappelijk leven doorgedrongen. Computerspellen weerspiegelen maatschappelijke, sociale, culturele en technologische veranderingen én maken deel uit van de drijvende krachten achter die veranderingen. Binnen de visuele cultuur is er dan nog eens sprake van een wisselwerking tussen computerspellen en film, hedendaagse kunst, grafische vormgeving, webdesign, tekenfilm, stripboeken, publiciteit, muziekclips, enzovoort.
Game On had dus een veel rijkere tentoonstelling kunnen zijn, én een tentoonstelling die beter op zijn plaats was geweest in een instelling voor hedendaagse kunst. Er wordt wel even verwezen naar de relatie tussen computerspellen en cinema (in sectie 6), maar de vrijblijvende manier waarop dat gebeurt, staat in schril contrast met de ruimte die wordt uitgetrokken om de games zelf bespeelbaar te maken. Een presentatie van 120 bespeelbare games in chronologische volgorde en een tentoonstelling over computerspellen zijn nochtans twee totaal verschillende dingen.
• Game On. De geschiedenis, cultuur en toekomst van videogames loopt tot 24 augustus 2003 in FAXX, podium voor hedendaagse kunst, Dunantstraat 1, Tilburg (013/584.10.10). Reserveren wordt aanbevolen. Op 21 augustus vindt er een conferentie plaats over computerspellen en kunst.
