Ilya Kabakov
Inmiddels moet Ilya Kabakov in vrijwel elke Westeuropese stad van enig belang een ‘totale installatie’ hebben gerealiseerd. Gezien zijn enorme produktie begint men op tekenen van verzwakking te wachten, maar zeker in het Brusselse Paleis voor Schone Kunsten valt daar niets van te bespeuren. Hier realiseerde Kabakov één van zijn sterkste installaties tot nu toe. Deze behoort tot het subgenre dat meerdere ruimtes beslaat en waarin de bezoeker een door Kabakov minutieus uitgezet parcours volgt. “Op het dak” is de titel, en de bezoeker begeeft zich inderdaad op de nachtelijke daken van een stad, om her en der uitnodigend verlichte dakwoningen binnen te gaan. In die schamel ingerichte kamertjes worden zwart-wit-dia’s op de muren geprojecteerd, begeleid door teksten die over het leven van een man en een vrouw (neef en nicht) vertellen. Elke kamer is op de in die ruimte verhaalde levensfase afgestemd – kinderkamer, muziekkamer enzovoort. De man is Kabakov zelf, en één van de kamers is zijn oude Moskouse atelier. Nostalgie wordt door Kabakov gecombineerd met een bijna kille analyse van die nostalgie, zoals zij uit de oude foto’s en de clichématige commentaren spreekt. “Op het dak” is een autobiografische installatie met een scheut fictie, wat bijvoorbeeld uit de ambivalente status van de vrouw blijkt – zij is de nicht van ‘Tolja’ (Ilya), maar is zij in werkelijkheid niet Kabakovs echtgenote Emilia? Misschien wel voor het eerst slaagt Kabakov er in het narratieve element perfect in een installatie te integreren; anders dan bij de door hem veelvuldig gebruikte papiertjes met teksten weten de diavoorstellingen werkelijk de aandacht te trekken en vast te houden. Vol verwachting naar het vervolg gaat men het dak weer op, naar de volgende zolderwoning met de geijkte donkere muren en versleten sofa’s.
• Tot 8 september in het Paleis voor Schone Kunsten, Koningsstraat 10, 1000 Brussel (02/507.84.66).
