width and height should be displayed here dynamically

JCJ Vanderheyden, Marijke van Warmerdam

In de schilderijen, foto’s en inkjet-prints van JCJ Vanderheyden wordt de waarneming losgeweekt van de dingen: niet voor niets is een van zijn bekendste motieven een gezicht uit een vliegtuigraam dat door een spel van lichtreflecties uitzicht biedt op een azuurblauwe lucht. In de schilderijen wordt dit motief geabstraheerd, wordt getracht het blauw zoveel mogelijk te zuiveren van alle bijzaken. Toch is Vanderheyden niet iemand die onvoorwaardelijk voor simplificatie kiest. Integendeel, zijn schaakbordpatronen worden opgelost in een patroon van kleine puntjes: de geometrie vervaagt in een waas van pixels. Bij Galerie Van Gelder is recent werk van Vanderheyden te zien, onder meer Black hole: Vermeers melkmeisje, een uitvergrote reproductie van een gedeelte van Vermeers schilderij waarin de aandacht wordt gevestigd op het zwarte gat van de opening van de melkkan. Van de voorstelling als geheel wordt de blik afgeleid naar een detail waar de waarneming haar grenzen leert kennen en de dingen kleurvlekken dan wel gebrek aan kleur worden.

Bij binnenkomst in de galerie hoort men in eindeloze herhaling veelal Amerikaanse stemmen die de naam ‘JCJ Vanderheyden’ uitspreken of dat proberen: het is een exemplaar van Marijke van Warmerdams editie Namen en namen. Zoals Vanderheyden beelden in puntjes oplost, zo wordt hier een naam tot aaneenschakeling van klanken. Tevens wordt in deze gezamenlijke presentatie Van Warmerdams Eenarmige bandiet tentoongesteld, een fruitmachine met kreten als ‘be my guest’, ‘rent a car’, ‘run’ en ‘what the hell’. Deze frases worden gereduceerd tot langstollende symbolen die de speler beduiden of hij iets gewonnen heeft. In een gok-ambiance mag een beveiligingscamera natuurlijk niet ontbreken: de bezoeker wordt dan ook in de gaten gehouden door een ronddraaiende camera, een gezamenlijk werk van Vanderheyden en Van Warmerdam. Op een monitor is het beeld dat de camera opneemt te zien: vertekend en donker. En waarom zouden onze ogen beter zijn dan dit mechanische oog? Het duurt in ieder geval eventjes voor de kijker in de gaten heeft wat er nu precies aan de hand is in Van Warmerdams fotografische zoekplaatje Spot the differences.

 

• Tot 20 december in Galerie Van Gelder, Planciusstraat 3B, 1013 MD Amsterdam (020/627.74.19).