Caroline Dumalin
Nagenoeg alles wat ik doe is samenwerken of gesprekken voeren. Zoals velen combineer ik verschillende dingen op één dag, met verschillende mensen. Dat leidt onvermijdelijk tot multitasken – en zoals Byung-Chul Han het zegt, is dat een overlevingstechniek in de jungle. Daar ben ik me bewust van, maar het staat, denk ik, betekenisvol werk niet in de weg.
Ik werk voor Morpho, een residentieplek en atelierorganisatie in Antwerpen, en dat is ander werk dan wat ik daarvoor deed: in een kunstenhuis als curator, natuurlijk ook in teamverband, vaak maandenlang aan één solotentoonstelling van één kunstenaar werken en een catalogus maken. Ik werk binnen een constellatie van kunstenaars, en samen proberen we een gemeenschap vorm te geven. Wij geven kunstenaars niet zomaar een individuele werkplek: zij vormen binnen Morpho een collectief dat duurzame relaties aangaat en trajecten opbouwt. We gaan op zoek naar de kruisbestuiving tussen beeldende kunst en praktijken – van tuinieren en koken tot geluidskunst en performance – die minder goed gedijen in traditionele organisaties, en waaraan een residentieplek ruimte kan bieden. Onze residenten zijn geïnteresseerd in de uitwisseling van contacten, ideeën en invloeden. Het heeft geen zin om op residentie te gaan om in je eentje in je atelier te produceren. Dan kan je beter een atelier huren.
Elke kunstenaar in residentie wordt bijvoorbeeld uitgenodigd om een diner te organiseren dat wordt opgevat als een gesamtkunstwerk. Ze worden bijgestaan door kok en kunstenaar Michelle Woods van Table Dance, een restaurant waar ook optredens en performances werden georganiseerd, en dat sinds de coronacrisis een nomadisch bestaan leidt. Een van onze residenten dit voorjaar is Francesca Hawker, wier werk een combinatie is van performance, slapstick en stand-upcomedy. Zij koos ervoor om kunstenaars-humoristen die gelijkaardige thema’s verkennen rond de tafel te verzamelen. Een ander voorbeeld is Kinga Jaczewska: zij is opgeleid als danser en choreograaf, maar ze gaat op zoek naar andere manieren om dans te tonen en op te voeren, buiten de black box. Kunstenaars worden aan elkaar gekoppeld, waardoor ze dingen kunnen doen die ze alleen nooit zouden verwezenlijken. Dat is de experimentele bestaansreden van een residentie: met elkaar spelen, mensen samenbrengen, op een semipublieke manier. Dat proces wordt een klein beetje gecureerd, om verschillende benaderingen bij elkaar te zetten, maar vaak gaat het er ook om, heel praktisch, periodes te vinden waarin kunstenaars beschikbaar zijn om zich te wijden aan dit samenspel, dat nieuwe perspectieven op hun werk voortbrengt.
We delen gebouwen en een site met Extra City, en ook dat is een samenwerking. Er ligt een grote tuin tussen het huis en het voormalige klooster waarin wij residenties en ateliers aanbieden, en de kerk en de kapel waarin zij tentoonstellen. En er is De Refter, onze projectruimte waar de tafelsessies plaatsvinden, die niet als een klassieke galerij voor residenten werkt, maar die we ook aanbieden aan collectieven die op hun beurt host worden. Ik vind het vreemd dat er niet meer wordt ‘gedeeld’ binnen de kunstenwereld – dat is vaak gewoon inspirerend en slimmer, als verwante instituten bijvoorbeeld een locatie of een communicatieverantwoordelijke delen.
Ik was, na mijn afstuderen, voor de eerste keer betaald in dienst bij Micheline Szwajcer in Antwerpen, en zij zei vaak: ‘Mijn galerie is mijn school.’ Daar denk ik geregeld aan terug, omdat het ook geldt voor wat ik nu doe, en waarom het mij gelukkig maakt: ik werk haast nooit nog solitair, maar ik leer voortdurend van anderen, en zij van elkaar. Ik vind ook niet, wat dat betreft, dat ik geheel eigen werk verricht. Natuurlijk werk ik zelf taken of projecten af – ik heb bijvoorbeeld de artistieke programma’s voor Morpho geschreven, maar dat doe ik meestal thuis, waar ik de rust vind die nodig is om al deze inzichten zinvol te verwerken en te verwoorden.
• Caroline Dumalin (1986) is artistiek directeur van Morpho, een op kunstenaars gerichte ontwikkelingsorganisatie die residenties opzet en ateliers aanbiedt in Antwerpen.
