width and height should be displayed here dynamically

Essays

Besprekingen

Beeldende Kunst

Architectuur & Vormgeving

Publicaties

93

september-oktober 2001

Horen, zien en voelen

De tekst van Wouter Davidts waarmee dit nummer opent, gaat over de ontwikkeling van het ruimtebegrip in de kunst, van de minimal art en de white cube, over Buren, Asher en het site-nonsiteconcept van Robert Smithson, tot Gordon Matta-Clark en de Alternative Spaces. Davidts behandelt kunstenaars die nu tot de canon behoren en die allemaal wel beseften dat ze niet konden ontsnappen aan de institutionele, publieke conditie van kunst. Andere kunstenaars zijn vergeten, wellicht door hun pathologische ontkenning van die conditie. De Amerikaanse kunstenares Lee Lozano, die centraal staat in de kunstenaarsbijdrage van Bik Van der Pol, is tijdgenote van Smithson en Matta-Clark. Haar laatste werk is haar verdwijning uit de kunstwereld.

Meerdere teksten in dit nummer draaien rond een zinnelijk, zintuiglijk appèl. In zijn stuk over modefoto’s, porno en het verlangen naar het lichaam ‘als onbeschreven blad’, speelt Camiel van Winkel Kate Moss en Cindy Sherman tegen elkaar uit. Beiden vertolken het gegeven dat er geen bestaan is buiten de code, maar terwijl Sherman de code reflecteert, geeft Moss er zich aan over. Kate Moss maakt het spel van de code tot een persoonlijk-onpersoonlijke praktijk die veel radicaler is dan die van Sherman ooit zou kunnen zijn. Wat Sherman acteert, dat is Moss gewoon.

Over verleiding gaat het ook in Vivian Liska’s lezing van vier interpretaties van het homerische sirenenverhaal. Langs Adorno, Blanchot, Sloterdijk en Kafka om stelt ze de vraag naar welke afgronden de sirene, metafoor voor de literatuur, ons wil lokken.

Twee teksten vertrekken vanuit de vervoering van het oor. Bert Bultinck vraagt zich af hoe we moeten omgaan met de impact van popmuziek die ons ontroert en aangrijpt, ook al doet het lege sentiment van popmuziek ons de futiliteit van die ontroering beseffen. Dat muziek ons overweldigt en verleidt, maakt voor Dirk Pültau deel uit van haar historisch schuldcomplex. Ook deze tekst gaat te rade bij de literatuur: Doctor Faustus van Thomas Mann.

De genealogie van de ervaring van Lieven de Cauter tenslotte, kan deze bijdragen omkaderen. Hij vertrekt van het moment waarop de ervaring bewust wordt van zichzelf. Zijn geschiedenis van de ervaring overloopt vijf stadia: de sentimentaliteit, de belevenis, de invoeling, de shock, en de kick.

Dirk Pültau