Essays
-
Oorlog als massacultuur
Tom Holert -
Musea en de belofte van artistieke productie
Van Centre Pompidou tot Tate Modern
Wouter Davidts -
Het lot van de architectuur
Over het MAC's in Le Grand Hornu
Geert Bekaert -
Een gift aan levende doden
Over het kunstwerk als een publiek geheim
Frank Vande Veire -
Het oor van David Lynch
Christoph De Boeck
Besprekingen
-
Suchan Kinoshita
Dries Vande Velde -
Caldic Collectie
Fieke Konijn -
Van Cuypers tot Dibbets
Maaike Lauwaert -
Francis Picabia. Singulier Idéal
Lieven Van Den Abeele -
Orlan. Elements favoris
Lieven Van Den Abeele -
Eran Schaerf
Ilse Kuijken -
Eva Hesse
Camiel van Winkel -
Aglaia Konrad
Bart Verschaffel
-
Het kunstenaarsboek: een vergeten planeet uit de Gutenberg Galaxy
Margriet Schavemaker -
Design and Crime
Sven Lütticken
101
januari-februari 2003
Totale participatie
In onze mythische mediawerkelijkheid moet iedereen participeren. Oorlogsfilms bereiden ons voor op een oorlog die vervolgens – live op alle tv-zenders – weer als oorlogsfilm gaat functioneren. Tussen de bedrijven door spelen we computergames die een roesachtige opwinding creëren; uit de afstandelijke observator wordt een actieve deelnemer gekneed. Marshall McLuhan orakelde in de jaren zestig dat elektronische media zoals televisie de overgang inluidden naar een neoprimitieve, tribale cultuur, waarin fysieke participatie iedere distantie zou verdringen. De moderne beschaving, die met haar rationele oriëntatie eenzijdig werd gedomineerd door het schrift en de boekdrukkunst en die het oog privilegieerde boven andere zintuigen, had haar langste tijd gehad. Inmiddels is de ruimte voor rationele overwegingen en reflectie inderdaad schaarser geworden; kritische distantie lijkt niet gewenst in een wereld waarin iedereen is gemobiliseerd.
Fluxuskunstenaars die met McLuhan dweepten, zagen het museum als een product van het afstandelijke en visueel georiënteerde moderne tijdperk. Het zou moeten worden weggevaagd ten gunste van een speelsere en levende cultuur van onderdompeling en participatie. Ook vandaag nog wordt het museum routinematig verweten dat het zich afsluit voor ‘het leven’. Zoals Wouter Davidts en Frank Vande Veire in dit nummer van De Witte Raaf betogen, verhult de verheerlijking van ‘het leven’ dat kunst altijd al op een decontextualisering berust, en dus een afstand schept tot haar omgeving. Als abstraheringsmachine verschilt het museum niet wezenlijk van andere media. Maar wat gebeurt er wanneer de decontextualiserende media zelf een dermate dichte, verwarrende en suggestieve context scheppen dat er nauwelijks nog ruimte is om een stap terug te doen? De risico’s van de cultuur van totale participatie en totale mobilisatie worden elke dag evidenter. Gelukkig kunnen we onze bange vermoedens altijd nog van ons afdansen tijdens de Museumnacht.
Sven Lütticken