Globalisering

“Als alles wat er (nu) is in rook zou opgaan, zou de neus er nog onderscheid in weten te vinden.” Cultuurkritische pamfletschrijvers hebben deze stelling van Heraclitus wellicht iets te letterlijk genomen, toen zij op 11 september 2001 met de blik gericht op de televisieschermen verkondigden dat “de wereld na vandaag nooit meer dezelfde zal zijn”. Moeten we deze filosofen dankbaar zijn dat zij, te midden van de gesignaleerde totale omwenteling, als enigen ‘dezelfden’ zijn gebleven, hetgeen hen in staat heeft gesteld om de actualiteit te voorzien van een wereldhistorisch perspectief? Voor de rest van ons waren de stofwolken op Lower Manhattan eerder reden om het eigen onderscheidingsvermogen meer dan ooit in twijfel te trekken.

Wereldorde, wereldhandel, wereldeconomie, wereldkunst, wereldwijd web… De geglobaliseerde wereld is in de ban van zichzelf. Naarmate de wereld krimpt is er steeds minder dat kan ontsnappen aan de theorie- en opinievorming. Maar is die theorievorming in staat om in te grijpen of kan zij slechts machteloos reflecteren? Dit nummer van De Witte Raaf zweeft tussen de zekerheid van de catastrofe en de onzekere mogelijkheid om een andere wereldorde te creëren.

Paul De Vylder gaat op zoek naar een raakpunt tussen de tirannie van het zelf en het almachtsgevoel van de massa. Petra Brouwer leest Rem Koolhaas’ Harvard Design School Guide to Shopping en beschrijft de onmogelijke positie van de architect die bij de tijd wil zijn. Valentijn Byvanck plaatst enkele kanttekeningen bij de trend om niet-westerse kunst altijd tot een lokale context te herleiden. Lieven De Cauter beschrijft de nieuwe entropische wereldorde, aanhakend bij Benjamins beeld van de vooruitgang als permanente catastrofe. Jouke Kleerebezem zet daar een alternatieve vorm van globalisering tegenover, die het utopische potentieel van de informatietechnologie benut om af te rekenen met het paternalisme van de markt. Dieter Lesage zoekt in Empire van Toni Negri en Michael Hardt naar meer duidelijkheid over het kritische potentieel van ‘de menigte’.

Verder in dit nummer het tweede deel van de beschouwing over Pasolini’s Salò door Frank Vande Veire.

Sven Lütticken, Camiel van Winkel

Met ingang van dit nummer treedt Bart Meuleman terug als lid van de redactie. Als voorzitter van de raad van beheer blijft hij aan De Witte Raaf verbonden.